Η
Παλαιά Διαθήκη που αποτελεί τη βάση του χριστιανισμού και των άλλων δύο
βιβλικών θρησκειών είναι ένα βιβλίο μίσους, ρατσισμού, διακρίσεωνκαι ομοφοβίας.
Μπορεί
κάποιοι να θεωρήσετε ότι είναι αυθαίρετη αυτή η διαπίστωση, ότι δεν κατανοώ τα “πνευματικά”
μηνύματα του λόγου του θεού κ.λ.π.
Ανεξάρτητα
από τη θέση που έχει ο καθένας μας έναντι αυτών των θεμάτων, θεωρώ ότι σε καμιά
περίπτωση δεν πρέπει να αρνείται το
δικαίωμα στον οποιονδήποτε άνθρωπο να προσδιορίζεται όπως θέλει.
Θεωρώ
όμως άκρως απαράδεκτο τον τρόπο με
τον οποίο η επίσημη Εκκλησία παρενέβη στο θέμα.
Μόνο
που υπάρχει κάποια παρανόηση ως προς την πηγή των αντιλήψεων της λεγόμενης
Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Κύπρου.
Τα
όσα απαράδεκτα περιλαμβάνονται στην ανακοίνωση, δεν είναι ούτε σκέψεις ούτε απόψεις των ιεραρχών.
Είναι
η θέση του χριστιανισμού ως θρησκεία και πηγάζει
κατευθείαν από αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν Αγία Γραφή.
Και
όπως η Αγία Γραφή (και ιδιαίτερα η Καινή Διαθήκη) βρίθει αντιφάσεων, έτσι και
οι θέσεις των ιεραρχών είναι αντιφατικές.
Η Παλαιά Διαθήκη
Οι
ιεράρχες, λοιπόν, δεν έκαναν τίποτε άλλο παρά να αντιγράψουν χωρία της Βίβλου.
Ας
δούμε τι λέει η Παλαιά Διαθήκη για το θέμα.
Διαβάζουμε
στο Λευιτικό (18: 22-25):
«Και με άρρενα
δεν θα συνευρεθείς, όπως με γυναίκα· είναι βδέλυγμα[1].
Ούτε θα συνευρεθείς με οποιοδήποτε κτήνος, ώστε να μολυνθείς μαζί του· ούτε
γυναίκα θα σταθεί μπροστά σε κτήνος, για να βατευτεί· είναι βέβηλο.
Μη μολύνεστε σε τίποτα απ' αυτά· επειδή, σε όλα αυτά μολύνθηκαν τα έθνη, που εγώ διώχνω από μπροστά σας.
Μολύνθηκε και η γη· γι' αυτό, ανταποδίδω
την ανομία της επάνω της, και η γη θα ξεράσει τούς κατοίκους της».
Ο
θεός λοιπόν λέει στο Μωυσή ότι η ομοφυλοφιλία όπως και η κτηνοβασία είναι
σίχαμα. Είναι κάτι που το κάνουν οι μη
εβραίοι (τα έθνη) και ότι οι εβραίοι δεν πρέπει να κάνουν το ίδιο.
Σημειώνουμε
παράλληλα ότι ο ίδιος ο θεός Ιεχωβά ομολογεί ότι διώχνει αυτά τα έθνη από
μπροστά τους. Με άλλα λόγια τους εξολοθρεύει όπως φαίνεται σε όλο το φάσμα της
Π. Δ. και δίνει τη γη τους στους εβραίους.
Το
“ενδιαφέρον” στην όλη υπόθεση είναι ότι όσοι υποπέσουν σ’ αυτά τα αμαρτήματα,
μία είναι η ποινή τους: ο θάνατος!!!
Παρακαλώ
προσέξετε και την αποθέωση της παραλογίας που αφορά τα ζώα:
«Και αν
κάποιος κοιμηθεί με άρρενα, όπως κοιμάται κανείς με γυναίκα, έπραξαν και οι δύο
βδέλυγμα· θα θανατωθούν οπωσδήποτε· το αίμα τους θα είναι επάνω τους.
Και αν κάποιος πάρει μια γυναίκα και τη μητέρα της, είναι ανομία· θα καούν με φωτιά, αυτός κι αυτές, και
δεν θα υπάρχει μεταξύ σας ανομία.
Και αν κάποιος συνουσιαστεί με κτήνος, θα θανατωθεί οπωσδήποτε· και θα φονεύσετε το κτήνος.
Και η γυναίκα, που θα πλησιάσει σε οποιοδήποτε κτήνος, για να βατευτεί, θα φονεύσεις τη γυναίκα και το κτήνος·
θα θανατωθούν και οι δύο· το αίμα τους θα είναι επάνω τους».
(Λευιτικό 20: 13-16).
Άντε
να «δικαιολογήσει» κάποιος τις πράξεις των έλλογων όντων. Τα άμοιρα τα ζώα τι
του φταίνε του “δίκαιου” θεού;
Στο
δε «Δευτερονόμιο» (23: 17-18) διαβάζουμε:
«Πόρνη
δεν θα υπάρχει από τις θυγατέρες του
Ισραήλ ούτε κίναιδος θα υπάρχει από
τους γιους τού Ισραήλ.
Δεν
θα φέρεις στον οίκο τού Κυρίου τού Θεού σου μισθό πόρνης ούτε μίσθωμα κίναιδου,
για καμιά ευχή· επειδή, και τα δύο αυτά είναι βδελύγματα στον Κύριο τον Θεό
σου.»,
Να
λοιπόν και ο ρατσισμός. Οι εβραίοι πρέπει να προστατευτούν. Ο θεός της Βίβλου
δεν νοιάζεται για τους άλλους λαούς, τον ενδιαφέρει μόνο ο δικός του λαός!
Κι
αυτό το φαινόμενο δεν παρουσιάζεται μόνο στην Παλαιά Διαθήκη, όπως μπορεί να
ισχυριστούν μερικοί. Ισχύει και στην Καινή Διαθήκη.
Ο έρωτας Δαβίδ και Ιωνάθαν
Φαίνεται
όμως ότι οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις είναι αποδεκτές γι’αυτούς που αγαπά ο… Κύριος.
Στο
βιβλίο Α’ Σαμουήλ (18: 1-4) διαβάζουμε
για την σχέση του Δαβίδ με τον Ιωνάθαν.
«Και καθώς [ο Δαβίδ] τελείωσε
να μιλάει στον Σαούλ, η ψυχή τού Ιωνάθαν
συνδέθηκε με την ψυχή τού Δαβίδ, και ο Ιωνάθαν τον αγάπησε σαν τη δική του ψυχή.
Και ο Σαούλ τον παρέλαβε εκείνη την ημέρα, και δεν τον άφησε πλέον να επιστρέψει στο σπίτι τού πατέρα του. Τότε, ο Ιωνάθαν έκανε συνθήκη με τον Δαβίδ· επειδή, τον αγαπούσε σαν τη δική του ψυχή. Και ο Ιωνάθαν αφού ξεντύθηκε το επανωφόρι που είχε επάνω του, το
έδωσε στον Δαβίδ, και τη στολή του, μέχρι και το ξίφος του, και το τόξο του,
και τη ζώνη του».
Στο Β’ Σαμουήλ (1: 17-26 )
διαβάζουμε ότι ο Δαβίδ θρηνώντας το θάνατο του Σαούλ και του Ιωνάθαν εξομολογείται
ότι η αγάπη του για τον Ιωνάθαν υπερέβαινε
την αγάπη των γυναικών.
Η Καινή Διαθήκη
Την
ίδια ακριβώς θέση για την ομοφυλοφιλία έχει και ο απόστολος Παύλος, αν και
αυτός είναι πιο… προχωρημένος!
Λέει
ότι όσοι αντικατέστησαν την αλήθεια του θεού με το ψέμα και απέδωσαν σεβασμό και λάτρευσαν την κτίση, παρά εκείνον που την
έκτισε, έχουν συνέπειες:
«Γι' αυτό, ο Θεός τούς παρέδωσε σε πάθη ατιμίας· επειδή, και οι γυναίκες τους
αντικατέστησαν τη φυσική χρήση με την αφύσικη·
παρόμοια δε και οι άνδρες, αφήνοντας τη φυσική χρήση τής γυναίκας, άναψαν μέσα
τους από την επιθυμία τους ο ένας προς τον άλλον, κάνοντας την ασχημοσύνη,
αρσενικοί σε αρσενικούς, και απολαμβάνοντας στον εαυτό τους την πρέπουσα
αντιμισθία τής πλάνης τους.
Και καθώς αποδοκίμασαν το να έχουν επίγνωση του Θεού, ο Θεός τούς παρέδωσε σε αδόκιμον νου, ώστε να κάνουν εκείνα που δεν
πρέπει·
επειδή, είναι γεμάτοι από κάθε αδικία, πορνεία, πονηρία, πλεονεξία, κακία·
είναι γεμάτοι από φθόνο, φόνο, φιλονικία, δόλο, κακοήθεια· ψιθυριστές,
κατάλαλοι, με μίσος για τον Θεό, υβριστές, υπερήφανοι, αλαζόνες, εφευρετές
κακών, απειθείς στους γονείς, χωρίς σύνεση, παραβάτες συμφωνιών, άσπλαχνοι,
ασυμφιλίωτοι, ανελεήμονες».
(Ρωμαίους 1: 25-31)
Ναι
αγαπητοί μου, όσοι δεν πιστεύουν στον Ιεχωβά (και κατά συνέπεια στον γιο του
που είναι κι αυτός θεός) έχουν όλα τα χαρακτηριστικά που αποδίδει ο Παύλος.
Η
λεπτομέρεια σ’ αυτή την αναφορά είναι ότι αυτοί ο θεός έδωσε σε αυτούς τους άπιστους όλα αυτά τα κακά, επειδή δεν
πιστεύουν σε αυτόν, σύμφωνα με τον Παύλο!
Και
δεν φτάνει που τους έδωσε αυτά τα κακά για εκδίκηση, τους τιμωρεί κι από πάνω!
Πόσο
δίκαιος, αλήθεια, είναι αυτός ο πανάγαθος…
Αλλά
και στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή (6: 9, 10) ο Παύλος σημειώνει:
«Μη πλανιέστε·
ούτε πόρνοι ούτε ειδωλολάτρες ούτε
μοιχοί ούτε κίναιδοι ούτε αρσενοκοίτες ούτε κλέφτες ούτε πλεονέκτες ούτε
μέθυσοι ούτε κακολόγοι ούτε άρπαγες δεν θα κληρονομήσουν τη βασιλεία τού Θεού».
Όλοι
αυτοί, λοιπόν, είναι καταδικασμένοι να μην κληρονομήσουν τη βασιλεία του θεού.
Δεν
είναι όμως μόνο ο Παύλος. Είναι και ο Πέτρος που στη 2η επιστολή του
(2: 9, 10) ξεκαθαρίζει:
«ο Κύριος ξέρει να ελευθερώνει από τον πειρασμό τούς
ευσεβείς, τους δε άδικους να τους
διατηρεί για την ημέρα τής κρίσης, ώστε να τιμωρούνται· μάλιστα, κι αυτούς
που ακολουθούν πίσω από τη σάρκα με επιθυμία ακαθαρσίας, και καταφρονούν την
εξουσία· είναι τολμητές, αυθάδεις, δεν τρέμουν βλασφημώντας τα αξιώματα».
Και ο ίδιος ο Ιησούς
Κάποιοι
ισχυρίζονται ο Ιησούς δεν καταδίκασε την ομοφυλοφιλία.
Θεωρώ
ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι λανθασμένος.
Και
το βασίζω στους χαρακτηρισμούς που είδαμε πιο πάνω.
Γίνεται
λόγος για ανομία.
Ποια
είναι η θέση του Ιησού για την ανομία;
«Και, τότε, θα ομολογήσω σ' αυτούς, ότι:
Ποτέ δεν σας γνώρισα· φεύγετε από μένα
εσείς που εργάζεστε την ανομία».
(Ματθαίος 7: 23).
Στο
κατά Λουκά Ευαγγέλιο (13: 25-28) διαβάζουμε:
«Όταν ο
οικοδεσπότης σηκωθεί και κλείσει τη θύρα, και αρχίσετε να στέκεστε έξω, και να
κρούετε τη θύρα, λέγοντας: Κύριε, Κύριε, άνοιξε σε μας· και εκείνος απαντώντας
σάς πει: Δεν σας ξέρω από πού είστε·
τότε, θα
αρχίσετε να λέτε: Φάγαμε μπροστά σου και ήπιαμε, και δίδαξες στις πλατείες μας.
Και θα πει:
Σας λέω, δεν σας ξέρω από πού είστε· φύγετε
από μένα, όλοι οι εργάτες της αδικίας.
Εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμο των δοντιών, όταν δείτε τον Αβραάμ, και τον Ισαάκ, και τον Ιακώβ,
και όλους τούς προφήτες, μέσα στη βασιλεία τού Θεού, τον εαυτό σας, όμως, να σας βγάζουν έξω».
Αφήνουμε
τα όσα λέει ο Ιωάννης για την αγάπη του για τον Ιησού και ότι χωνόταν στην
αγκαλιά του ή έγερνε στο στήθος του…
Εναντίον της ανθρώπινης φύσης
Άποψη
μου είναι ότι ο χριστιανισμός αντιμάχεται τη φύση του ανθρώπου.
Και
όταν λέω φύση του ανθρώπου περιλαμβάνω και το φαινόμενο της ομοφυλοφιλίας. Μέσα
στο πλαίσιο της δημιουργίας της φύσης υπάρχει κι αυτό το φαινόμενο.
Διαφωνώ
με την παπαδίστικη αντίληψη ότι η ομοφυλοφιλία είναι ασθένεια ή πρόβλημα του
νου εκείνου που προτιμά τις σεξουαλικές σχέσεις με το ίδιο φύλο.
Στον
Ταμασού απάντησε ο πρόεδρος της Εθνική
Επιτροπής Βιοηθικής Δρ Μιχάλης Βωνιάτης, διαψεύδοντας τα περί συμφωνίας της
Εκκλησίας και της Βιοηθηκής Επιστήμης:
«Είναι με
μεγάλη μου έκπληξη που διαβάζω στον Φιλελεύθερο στη δήλωση του Πανιερώτατου
Μητροπολίτη Ταμασού πως η Βιοηθική θεωρεί την ομοφυλοφιλία ως ασθένεια και
πάθος του ανθρωπίνου προσώπου. Θα ήθελα να δηλώσω ξεκάθαρα πως η Βιοηθική
στηρίζεται στην αρχή της αυτονομίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
και πως η εκφρασθείσα θέση από τον
Πανιερώτατο είναι κάθετα αντίθετη με τις αρχές της Βιοηθικής. Ως Πρόεδρος
της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, και παρόλο που βρίσκομαι μακριά στο
εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους, θα ήθελα να διαχωρίσω τη θέση μας και να
τονίσω ότι η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής
Κύπρου δεν συμφωνεί με τις αναφορές του Πανιερώτατου Μητροπολίτη Ταμασού
περί ομοφυλοφυλίας και Βιοηθικής. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν επιτρέπουν
διάκριση γιατί κάποιο άτομο έχει διαφορετικότητα».
Άλλωστε
ομοφυλοφιλικές σχέσεις υπάρχουν και στο ζωικό βασίλειο. Και είναι κοινώς
αποδεχτό ότι τα ζώα δεν έχουν λογικό, δεν έχουν σκέψη, πόσο μάλλον πειρασμούς
είτε από άλλα ζώα είτε από τον… σατανά!
Να
θυμίσουμε όμως ότι η Εκκλησία είναι εναντίον μιας από τις πιο βασικές
βιολογικές ανάγκες του ανθρώπου.
Πρώτα
και κύρια με την αγαμία του κλήρου.
Με
την απαγόρευση στους άγαμους κληρικούς της σεξουαλικής πράξης.
Με
την απαγόρευση των προγαμιαίων σεξουαλικών σχέσεων.
Και
λαμβάνοντας υπόψη τις νηστείες και παρανηστείες όπου απαγορεύεται η σεξουαλική
δραστηριότητα, είναι αμφίβολο αν περισσεύουν δύο τρεις μέρες τον χρόνο όπου
επιτρέπεται το σεξ!
Η ομοφυλοφιλία στην Εκκλησία
Το
άκυρο των θέσεων της Εκκλησίας αποδεικνύεται από την ίδια τη ζωή αρκετών άγαμων
ιερέων που πολλές φορές έχουν απασχολήσει την κοινωνία με σεξουαλικά σκάνδαλα,
κυρίως μεταξύ τους ή με άλλους άνδρες.
Τι
έχουν πράξει οι «άγιοι» πατέρες για να γιατρέψουν αυτούς τους ιεράρχες;
Και
τι μπορεί να πει κάποιος για τα φαινόμενα της παιδεραστίας μέσα στους εκκλησιαστικούς
χώρους;
Πάντως
δεν είδαμε (και δεν ξέρουμε γιατί) κάποια ευαισθησία από πλευράς Εκκλησίας για
το σκάνδαλο που βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες μέρες στην Κύπρο.
Ούτε
όταν καθημερινά βλέπουν το φως της δημοσιότητας πράξεις παιδεραστίας στην παπική
Εκκλησία.
Γιατί
άραγε;
Δεν
φτάνει μέχρι εκεί η ευαισθησία των “άγιων” πατέρων;
Η
ουσία των όσων έχω παραθέσει είναι πως η περιβόητη ανακοίνωση της Ιεράς Συνόδου
πηγάζει από τα ίδια τα ιερά βιβλία του χριστιανισμού.
Δεν
είναι απλά και μόνο διδασκαλίες των παπάδων.
Αυτά
προσφέρονται για έρευνα και προβληματισμό.
[1]
Βδέλυγμα = σίχαμα, αυτό που προξενεί αποστροφή, αηδία.
1) 25η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ "Ηλιούγεννα" Το αρχαίο Ελληνικό έθιμο
τών Χριστουγέννων
Στα
παγανιστικά χρόνια η 25 Δεκεμβρίου είναι
τα Ηλιούγεννα, αφιερωμένα στον Θεό
Απόλλωνα, Θεό του Ήλιου! Σαν
σήμερα γιορτάζονταν τα Σατουρνάλια, η
σημαντικότερη γιορτή των Ρωμαίων ήταν
αφιερωμένα στον Θεό Κρόνο,
κυβερνήτη πλανήτη του Αιγόκερω, στον
οποίο έμπαινε ο ήλιος καθώς άρχιζε να
μεγαλώνει η ημέρα!Η
λέξη Κρόνος σημαίνει Χρόνος, με αποτέλεσμα
να μετράνε εκ νέου μια νέα χρονιά! Από
την άλλη πλευρά οι Αιγύπτιοι στις 25
Δεκεμβρίου εόρταζαν την γέννηση του
θεού-ήλιου Ρα, καθώς μετά το χειμερινό
ηλιοστάσιο (21 Δεκεμβρίου) αρχίζει να
μεγαλώνει ξανά η ημέρα και να μικραίνει
η νύχτα, άρα το Σκότος!
“Τι
εόρταζαν οι Αρχαίοι Έλληνες την περίοδο
των Χριστουγέννων;
Οι
αρχαίοι Έλληνες κατά την χειμερινή
τροπή του ήλιου γιόρταζαν την γέννηση
του Διονύσου.” ...
“Τον
χειμώνα θρηνούσαν το σκοτωμό του Διονύσου
από τους Τιτάνες,αλλά
στις 30 Δεκεμβρίου εόρταζαν την αναγέννησή
του”
“Αυτή
η αρχαία Ελληνική γιορτή, είχε επίσης
ταυτιστεί και με την γιορτή του Ηλίου,
τον οποίο οι αρχαίοι λαοί είχαν θεοποιήσει.
Συγκεκριμένα
στους Έλληνες, είχε ταυτιστεί με τον
Φωτοφόρο Απόλλωνα του Ηλίου, ο οποίος
απεικονιζόταν πάνω στο ιπτάμενο άρμα
του να μοιράζει το φως του Ηλίου.”
“Η
καθιέρωση της 25ης Δεκεμβρίου ως ημέρα
των Χριστουγέννων έγινε στη Ρώμη από
τον Πάπα Ιούλιο τον Α, τον 4ο μ.χ. αιώνα,
μετά από έρευνα που έγινε στα αρχεία
της Ρώμης για την χρονιά επί Αυγούστου
απογραφής, και κατόπιν υπολογισμών βάση
των Ευαγγελίων.” ….
”Στην
πραγματικότητα όμως αυτό συνέβη διότι
η συγκεκριμένη ημερομηνία συνέπεφτε
με τις ειδωλολατρικές εορτές του
Χειμερινού Ηλιοστασίου και την «Επιστροφή»
του Ηλίου.”
Και
όπως ήδη αποδείξαμε, ήταν η παγανιστική
γιορτή του Ήλιου που προσπάθησε να
υποκαταστήσει
η Χριστιανική ειδωλολατρικη μονοθειστικη
θρησκεια.
=======================
2) ΠΑΣΧΑ
«Αδώνια», το Πάσχα των αρχαίων Ελλήνων Και οι ομοιότητες του θανάτου και της ανάστασης ενός Θεού της Αρχαιότητας και του Ιησού Χριστού
Τα
Αδών(ε)ια ή Αδώνια μυστήρια ήταν ετήσια
γιορτή σε ανάμνηση του θανάτου και της
ανάστασης του Άδωνη σε όλες σχεδόν τις
πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας. Ο
θάνατος και η ανάσταση του Άδωνη είχε
σχέση με τον ετήσιο κύκλο της βλάστησης
και της καρποφορίας. Η
διάρκειά τους ποίκιλλε: αλλού κρατούσαν
δυο, τρεις ή και εφτά ημέρες, ενώ δεν
εορτάζονταν παντού την ίδια εποχή του
έτους. Ανατρέχουμε
στην ιστορία ενός θεού της Αρχαιότητας
και στον τρόπο με τον οποίο εορτάζονταν
ο πρόωρος θάνατός του, καθώς κι η ανάστασή
του, μια και παρουσιάζει
ομοιότητες ο τρόπος με τον οποίο οι
χριστιανοί γιορτάζουν τα Πάθη και την
Ανάσταση του Ιησού. Προς τιμή του
Άδωνη, κάθε χρόνο, την άνοιξη κατά την
πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία,
στην κυρίως Ελλάδα, εορτάζονταν τα
«Αδώνια», γιορτή στην οποία έπαιρναν
μέρος μόνο γυναίκες. Η
πρώτη ημέρα των Αδωνίων ονομάζονταν
«Αφανισμός» και ήταν ημέρα πένθους για
το θάνατο του θεού.
Η
γιορτή των «Αδωνίων» παραπέμπει άμεσα
στον εορτασμό του Πάσχα, γεγονός
που αποδεικνύει τις βαθιές ρίζες των
συγκεκριμένων εθίμων, καθώς
και την πλήρη αντιγραφή τους στην εβραικη
χριστιανικη θρησκεια.
==============
3)
15η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ
15
Αυγούστου είναι η Ελληνικώτατη γιορτή
τής ΜΑΡΜΕΡΑΣ.
ΤΙ
ΓΙΟΡΤΑΖΑΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΙΣ 15
ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ Στην
Αρχαία Ελλάδα η μεγάλη γιορτή του
Δεκαπενταύγουστου είναι τα γενέθλια
της Θεάς Αθηνάς στις 28 του αρχαίου μήνα
Εκατομβαιώνα (μέσα Ιουλίου-μέσα
Αυγούστου), όταν τελούνταν τα
Παναθήναια, η μεγαλύτερη γιορτή της
αρχαίας Αθήνας.
Στρατηγός των
στρατηγών, η Αθηνά η αειπάρθενος, η
συνετή, η κόσμια, η καλόβουλη, η μειλίχια,
η πολυεύσπλαχνη , προστατεύει τους
Αθηναίους. Ναός της ο Παρθενώνας. Επίσης
ο Δεκαπενταύγουστος ήταν η γιορτή της
ΜΑΡΜΕΡΑΣ ή Μαρμαρηγής που σημαίνει το
φως των άστρων που τρεμοσβύνει. Το Άστρο αυτό
είναι η κόρη του Σείριου. Αλλιώς η
Μαρμέρα λέγεται ΗΜΕΡΑ . Είναι η ημέρα
που το φως από τον Σείριο φώτιζε το
πρόσωπο του αγάλματος της ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ
στον ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ. Ο Σείριος
είναι το ζωοποιό άστρο της γης. Είναι το άστρο
που έχει την απόλυτη ευθύνη για την
πορεία της ζωής στον πλανήτη μας. Ο Ιεροφάντης
των Ελληνικών μυστηρίων ήταν γνώστης
της δραστηριότητας των Αρείων κατοίκων
του αστερισμού του Σειρίου .. Αυτοί έφεραν
την ζωή στην Γαία. Το Άστρο του
Σειρίου, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική
παράδοση, ήταν το άστρο της δημιουργίας
της ζωής στην Γη, και το τιμούσαν σε όλη
την Ελλάδα με ιερά αφιερωμένα στον Κύνα
και τον Κυναίο Δία διότι ο
Σείριος ανήκει στον αστερισμό του Κυνός.
"Μα
τον Κύνα" έλεγε ο Σωκράτης όταν
ορκιζόταν και κάποιοι άσχετοι βέβηλοι
λένε ότι ορκιζόταν σε σκύλο ... "Υπάρχει
μια φυλή ανθρώπων και μια φυλή Θεών,
Έχουν και οι δυο πνοή ζωής από την ίδια
μητέρα. Χωριστές,
όμως, δυνάμεις μας κρατάνε μοιρασμένους,
και η μια είναι τίποτα, ενώ η άλλη έχει
τον ορειχάλκινο ουρανό για σίγουρη
Ακρόπολη. Κι όμως έχουμε
κάποια ομοιότητα σε μεγάλη ευφυΐα και
δύναμη με τους Αθανάτους κι ας μη ξέρουμε
τι θα μας φέρει η μέρα." Πίνδαρος
(ΣΤ΄ Ωδή Νεμεονίκου)
ΕΤΣΙ
ΟΙ 4 ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΟΡΤΕΣ ΕΝΕΤΑΣΟΝΤΟ
ΣΕ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΑΙ
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟ
(1η
ΒΑΘΜΙΣ ΤΑ ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ
–ΦΘ. ΙΣΗΜΕΡΙΑ-Η ΣΠΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΘΕΙΟΥ
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ.
2α
ΒΑΘΜΙΣ ΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΑΙ
ΕΟΡΤΑΙ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ ΤΗΣ ΧΕΙΜ. ΤΡΟΠΗΣ
Η ΟΡΙΜΑΝΣΙΣ ΤΩΝ ΚΑΡΠΩΝ ΤΟΥ ΚΙΣΣΟΥ.
3η
ΒΑΘΜΙΣ ΤΗΣ ΕΑΡΙΝΗΣ ΙΣΗΜ. ΤΑ
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ–Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ
ΠΕΠΛΟΥ/ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΔΙΑΚΟΣΜΟΥ, ΚΑΙ
4η
ΟΙ ΟΛΥΜΠ. ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ
ΘΕΡΙΝΗ ΤΡΟΠΗ–Η ΠΛΗΡΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΠΟΗΣΙΣ
ΥΠΗΡΧΕ
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ/ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟΥ
ΕΤΟΥΣ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΕΙΝΑΙ Η
15η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ (ΚΑΙ ΔΙ ΑΥΤΟ ΕΟΡΤΑΖΕΤΟ
ΛΑΜΠΡΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΟΥΤΟ ΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΑΛΑΝ ΕΚΕΙ ΜΙΑ
ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΟΡΤΗ.
============
4) Αυτοί είναι οι
αρχαίοι Θεοί που σταυρώθηκαν και
αναστήθηκαν πολύ πριν
την έλευση του Ιησού
Λατρεύτηκαν
και δοξάστηκαν ως μεσσίες, σωτήρες,
θεάνθρωποι… Σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν
πολύ πριν την έλευση του Χριστού.
Είναι
οι αρχαίοι θεοί της ανθρωπότητας και
σας τους παρουσιάζουμε
Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ
Ένα από τα
κυρίαρχα δόγματα του Χριστιανισμού
είναι εκείνο της «Ανάστασης του Ιησού».
Από τους πιστούς θεωρείται ως η μεγαλύτερη
απόδειξη για την θεϊκή φύση του Χριστού.
Η ιστορική αλήθεια, όμως, είναι εντελώς
διαφορετική.
Από τα αρχαία κείμενα
πληροφορούμαστε, ότι στο σύνολο τους
οι αρχαίες θρησκείες πίστευαν σε θεούς
που είχαν πεθάνει και στη συνέχεια
αναστηθεί.
Ο Πλούταρχος, αναφέρει: «Οι Φρύγες,
επίσης, που πίστευαν ότι ο θεός κοιμάται
τον χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι είναι
ξυπνητός, έκαναν βακχικές τελετές προς
τιμήν του, τον χειμώνα τους κατευνασμούς
και το καλοκαίρι τις ανεγέρσεις. Οι
Παφλαγόνες, τέλος, ισχυρίζονται ότι τον
χειμώνα είναι ο θεός δεμένος και
φυλακισμένος, ενώ την άνοιξη κινείται
και ελευθερώνεται»
(Πλούταρχος,
Ηθικά, «Περί Ίσιδος και Οσίριδος», 378E).
Που
οφειλόταν, άραγε αυτή η πανάρχαια
πεποίθηση ότι ο θεός αναγεννιέται την
Άνοιξη;
Ο Πλούταρχος, το αποδίδει στην
ίδια την φύση της εποχής: «Η ίδια η
εποχή υποβάλλει τη σκέψη πως η κατήφεια
οφείλεται στην εξαφάνιση των καρπών,
τους οποίους οι παλιοί δεν θεωρούσαν
βέβαια θεούς, αλλά δώρα των θεών αναγκαία
και μεγάλα για να μη ζούμε σαν τα άγρια
θηρία. Την εποχή, λοιπόν, που έβλεπαν
από τη μια τους καρπούς να εξαφανίζονται
εντελώς από τα δέντρα και να λείπουν,
ενώ, από την άλλη, οι ίδιοι τους φύτευαν
με πολλή δυσκολία και μεγάλα προβλήματα
ξύνοντας τη γη με τα χέρια και με τα
χέρια καλύπτοντάς τους πάλι, βάζοντας
τους εκεί, χωρίς να ξέρουν, αν θα
εμφανιστούν ξανά, έκαναν πράγματα
παρόμοια με εκείνα που κάνουν όσοι
θάβουν τους νεκρούς και τους πενθούν.
Έπειτα, όπως εμείς λέμε γι’ αυτόν που
αγοράζει τα βιβλία του Πλάτωνα ότι
αγοράζει Πλάτωνα και όποιον παρουσιάζει
τα ποιήματα του Μενάνδρου ότι παίζει
Μένανδρο, έτσι κι εκείνοι δεν δίσταζαν
να ονομάσουν τα δώρα και τα έργα των
θεών με τα ονόματα των θεών, τιμώντας
τα, επειδή τους ήταν αναγκαία, και
λατρεύοντάς τα.
Οι επόμενοι
όμως, απαίδευτοι και αμαθείς, τα
παραλάμβαναν, κατ’ αντιστροφή απέδιδαν
τα παθήματα των καρπών στους θεούς και
δεν αποκαλούσαν μόνον, αλλά και πίστευαν,
την εμφάνιση και την εξαφάνιση των
αναγκαίων καρπών ως γέννηση και θάνατο
των θεών, γεμίζοντας έτσι το μυαλό τους
με άτοπες, αυθαίρετες και συγκεχυμένες
δοξασίες, μολονότι έβλεπαν καθαρά το
άτοπο και τον παραλογισμό. Ο Ξενοφάνης,
λοιπόν, ο Κολοφώνιος έθεσε ως αρχή στους
Αιγυπτίους, αν τους θεωρούν θεούς, να
μην τους θρηνούν και, αν πάλι τους
θρηνούν, να μην τους πιστεύουν για θεούς…
αλλά ότι είναι γελοίο να τους θρηνούν
και συνάμα να προσεύχονται στους καρπούς
(σαν σε θεούς) να ξαναφανούν πάλι και να
ωριμάσουν για χάρη τους, ώστε να τους
καταναλώσουν πάλι και να τους θρηνούν.
(71) Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, αλλά
θρηνούν τους καρπούς και προσεύχονται
στους θεούς, που τους γεννούν και τους
δωρίζουν, να δημιουργήσουν πάλι άλλους
καινούριους και να τους κάνουν να
φυτρώσουν στη θέση εκείνων που χάθηκαν.
Για τούτο πολύ σωστά λένε οι φιλόσοφοι
πως όσοι δεν ασκούνται να καταλάβουν
σωστά τις λέξεις, χρησιμοποιούν λανθασμένα
τα πράγματα»
(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί
Ίσιδος και Οσίριδος», 379A έως C).
Ο Πλούταρχος,
λοιπόν, υποστηρίζει, ότι η ανάσταση του
θεού συμβολίζει την αναγέννηση της
φύσης ύστερα από τον χειμερινό της
λήθαργο.
Ο Μανίλιος μας πληροφορεί,
ότι τα άστρα που θεωρούνταν και θεοί,
όταν έδυαν και χάνονταν για μεγάλο
χρονικό διάστημα έκαναν τους απλούς
ανθρώπους να πιστεύουν, ότι ο θεός
(άστρο) ήταν νεκρός. Κατά την επιτολή
του άστρου, έλεγαν, ότι ο θεός με τον
οποίον ταυτιζόταν είχε αναστηθεί ή είχε
γεννηθεί : «Οι άνθρωποι
κοίταζαν την εξωτερική εμφάνιση της
δημιουργίας δίχως να την καταλαβαίνουν.
με κατάπληξη έβλεπαν το καινούργιο φως
του σύμπαντος. Μερικές φορές θρηνούσαν
επειδή πίστευαν πως το είχαν χάσει.
ύστερα πάλι χαίρονταν επειδή τα άστρα
έμοιαζαν να ξαναγεννιούνται [ακολουθεί
αβέβαιο κείμενο]»
(Μανίλιος,
«Αστρονομικόν», 1.25-112).
Το
ίδιο ίσχυε και με τις τελετές του αστέρα
Σείριου. Το άστρο αυτό ταυτιζόταν από
τους Αιγυπτίους με τον Όσιρι και από
τους Έλληνες με τον Διόνυσο. Επίσης, το
ίδιο το ταύτιζαν οι Αιγύπτιοι με την
Ίσιδακαι οι Έλληνες με την Αθηνά. Τις
πληροφορίες αυτές μας διασώζει ο
Πλούταρχος στο «Περί Ίσιδος και
Οσίριδος».
Σήμερα ξέρουμε, ότι στις
24 Ιουλίου κατά την επιτολή του Σείριου
στην Αθήνα γιορταζόταν η γέννηση της
θεάς Αθηνάς και το άστρο αυτό ευθυγραμμιζόταν
με τον σηκό του Παρθενώνα της Ακρόπολης
των Αθηνών.
Επίσης, τόσο οι Αιγύπτιοι
όσο και οι Έλληνες, πίστευαν, ότι ο Όσιρις
– Διόνυσος είχε πεθάνει και στην συνέχεια
αναστηθεί: «Συν τοις
άλλοις, οι μύθοι για τους Τιτάνες και
τα λεγόμενα Νυκτέλια έχουν αντιστοιχίες
με το διαμελισμό του Οσίριδος, την
ανάσταση και την αναγέννηση του. Το ίδιο
και τα περί της ταφής, γιατί όπως οι
Αιγύπτιοι, σύμφωνα με όσα ήδη έχουν
λεχθεί, δείχνουν σε πολλά σημεία φέρετρα
του Οσίριδος, έτσι και οι κάτοικοι των
Δελφών πιστεύουν ότι τα λείψανα του
Διονύσου απόκεινται στην πόλη
τους…»
(Πλούταρχος, Ηθικά, «Περί
Ίσιδος και Οσίριδος», 364F).
Οι αρχαίοι
Έλληνες θεωρούσαν, ότι κάθε άνθρωπος
αποτελείται από το Νοητό (θεϊκό στοιχείο)
και από την Ύλη. Το πρώτο, για λόγους που
δεν είναι απαραίτητο να αναφερθούν εδώ,
έπρεπε να αφυπνισθεί. Η διαδικασία αυτή,
αφύπνισης του εσωτερικού θείου,
συμβολιζόταν μέσα από τα μυστήρια και
τις τελετές της ανάστασης. Η αναγέννηση
του Θείου, ήταν πρωτίστως μία εσωτερική
νίκη του ανθρώπου η οποία εξελισσόταν
στην οδό που στο τέλος τον ένωνε με το
Θείον. Ο κοσμικός άνθρωπος για να το
πετύχει αυτό, πρέπει να εναρμονιστεί
(Νοητό – Ύλη) με τρόπο ανάλογο του
σύμπαντος.
Ο Πλάτων, λέει σχετικά: «Η σωστή
φροντίδα για όλα τα πράγματα είναι μία
και μοναδική: να προσφέρεις στο καθένα
τις οικείες τροφές και κινήσεις. Οικείες
όμως και συγγενείς κινήσεις για το θεϊκό
στοιχείο που υπάρχει μέσα μας είναι οι
σκέψεις και οι περιφορές του σύμπαντος.
Αυτές πρέπει να ακολουθούμε όλοι. Και
τους δικούς μας κύκλους, που διαστρεβλώθηκαν
κατά την γέννηση μας, πρέπει να τους
επαναφέρουμε στην ορθή τροχιά μαθαίνοντας
την αρμονία και την ομαλή περιφορά του
σύμπαντος. Έτσι θα εξομοιώσουμε τη νόηση
μας με το αντικείμενο της – ομοιότητα
σύμφωνη με την πρωταρχική της φύση. Και
με την εξομοίωση αυτή θα κατακτήσουμε
την προδιαγεγραμμένη άριστη ζωή, έχοντας
εκπληρώσει τον σκοπό που έθεσαν και θα
συνεχίσουν να θέτουν πάντα στους
ανθρώπους οι θεοί»
(Πλάτων, «Τίμαιος»,
90c).
Αλλά
και στην περσική θρησκεία, ο Ζωροάστρης
πέθανε και αναστήθηκε:
«Ο Πλάτωνας
αναφέρει ότι αυτός ο Ζωροάστρης, δώδεκα
μέρες μετά τον θάνατο του, όταν είχε ήδη
τοποθετηθεί πάνω στην πυρά, ξαναγύρισε
στην ζωή…»
(Κλήμης, «Στρωματείς»,
Βιβλίο Πέμπτο, σελ 711). Στέφανος
Μυτιληναίος Γιατί οι
αρχαίοι Ελληνες ανάσταιναν τους θεούς
τους Στην αρχαία
Ελλάδα, γράφει ο Μ. Τιβέριος, όπως και
σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου,
απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις
οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη
συνέχεια την ανάσταση. Ο Διόνυσος είναι
ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θεού που
πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο
Ο Απρίλης
είναι ο μήνας στη διάρκεια του οποίου
έχουμε την πιο μεγάλη γιορτή των ορθοδόξων
Χριστιανών, που είναι τα Πάθη και η
Ανάσταση του Κυρίου. Ιδιαίτερα για τους
Ελληνες η γιορτή αυτή αποκτά πρόσθετη
σημασία, αφού αρκετές φορές η Ανάσταση
του Θεανθρώπουσυσχετίστηκε με την
ανάσταση της ίδιας της φυλής, ενώ
συγχρόνως τους θύμιζε και πανάρχαια
θρησκευτικά και λατρευτικά δρώμενα που
η αρχή τους χάνεται στο βάθος των αιώνων,
σε χρόνους πολύ πριν από τον ερχομό του
Σωτήρα.
Σε
πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου
και στην αρχαία Ελλάδα απαντώνται
παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί
γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια
την ανάσταση,όπως π.χ. ο φοινικικός
Αδωνις ή ο ελληνικός Διόνυσος.
Επειδή
μάλιστα συχνά οι τεθνεώτες και αναστάντες
αυτοί θεοί συμβαίνει να είναι θεοί της
γονιμότητας, πολλοί έχουν υποστηρίξει
ότι η ιδέα αυτή του θανάτου και της
ανάστασης εκ νεκρών είναι παρμένη από
την ετήσια εναλλαγή των εποχών, όπου το
νέκρωμα της φύσης κατά τη διάρκεια του
παγερού χειμώνα το διαδέχεται το
ξαναζωντάνεμά της κατά τη διάρκεια της
ζωοδότρας άνοιξης. Επομένως με τα πάθη
αυτά των θεών συμβολίζονται οι λειτουργίες
της ίδιας της φύσης και, όπως είναι
γνωστό, η πίστη συχνά εκφράζεται με
συμβολισμούς.
Γύρω από τον
ετήσιο αυτό αγώνα ανάμεσα στην ακαρπία
και την ευφορία της γης υφάνθηκε και ο
ιστός αρκετών αρχαίων μυστηριακών
τελετών, γι’ αυτό ακριβώς και η συνήθης
εποχή διεξαγωγής τους ήταν το τέλος του
καλοκαιριού ή η αρχή του φθινοπώρου, με
τα πρώτα πρωτοβρόχια. Τα μυστήρια, που
γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση κατά τους
χρόνους της ύστερης αρχαιότητας,
υπόσχονταν στους μυημένους σ’ αυτά
μόνιμη σωτηρία και μια ευτυχισμένη μετά
θάνατον ζωή. Ετσι, σε δημόσιες αλλά
κυρίως σε απόκρυφες τελετουργίες, οι
πιστοί σκηνοθετούσαν τις διάφορες
φάσεις αυτού του αγώνα, αναπαριστώντας
τις ποικίλες περιπέτειες του πάσχοντος
θεού τους.
Ο θάνατος και
η ανάσταση
Οπως παρατηρεί
ο Πλάτων, καθώς ο άνθρωπος πλησιάζει
προς τον θάνατο αρχίζει να σκέπτεται
για πράγματα που πριν δεν τον απασχολούσαν
καθόλου, ενώ συγχρόνως αρχίζει να δίνει
πίστη και σε δοξασίες υπερφυσικές. Ετσι
και στην αρχαιότητα, πολλοί πίστευαν
ότι με τις μυήσεις αυτές θα βοηθηθούν
να κερδίσουν την πολυπόθητη αθανασία
και ακόμη θα αποκτήσουν τη δυνατότητα
και μετά θάνατον «να διασκεδάζουν και
να χορεύουν» σε καταπράσινους λειμώνες
στον καθαρό αέρα.
Ορισμένοι
θρησκειολόγοι έχουν υποστηρίξει ότι η
κεντρική ιδέα όλων αυτών των μυστηριακών
θρησκειών ήταν ο θάνατος και η ανάσταση
και έχουν συνδέσει τους σχετικούς
μυστηριακούς μύθους με τα πάθη κάποιου
θεού. Ετσι έχουμε τον θάνατο του Διονύσου,
του Αττεως, τουΟσίριδος.
Στα μυστήρια
που σχετίζονται με τους θεούς αυτούς
συναντούμε ακολουθίες πένθους που στη
συνέχεια τις διαδέχονται τελετουργίες
χαράς και αγαλλίασης. Το αβάστακτο
πένθος τηςΙσιδος για τον φόνο του
αγαπημένου της αδελφού και συντρόφου,
του Οσίριδος, που τον είχε κατακρεουργήσει
ο θεός της σκιάς Σετ (ή Σεθ), σταματά όταν
βρίσκει και συναρμολογεί όλα τα
διαμελισμένα κομμάτια του, δίνοντάς
του ξανά τη ζωή. Το ίδιο συμβαίνει και
με τους πιστούς της. Μιμούμενοι τη θεά
τους, αναζητούν τον Οσιρι, κτυπώντας με
αλαλαγμούς τα στήθη τους. Μόλις
ξαναντικρίζουν τον θεό, τότε τον θρήνο
τον διαδέχεται ανείπωτη χαρά. Ο Πλούταρχος
προτρέπει τα βάσανα της Ισιδας, όπως
αναπαριστάνονται στις σχετικές τελετές,
να γίνονται μαθήματα ευσέβειας και
παρηγοριάς για όλους τους θνητούς που
τους βρίσκουν τέτοια κακά.
Ο Ιούλιος
Φίρμικος Ματερνός, πολιτικός και
συγγραφέας του 4ου αι. μ.Χ., που αλλαξοπίστησε
και έγινε Χριστιανός, μας παραδίδει
ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σχετικές
με παγανιστικές μυστηριακές τελετές.
Ετσι ανάμεσα σε άλλα μας περιγράφει και
μια σκηνή κατά την οποία μπροστά σε ένα
ομοίωμα κάποιου θεού, που κείτονταν
νεκρός πάνω σε ένα φορείο, εξελίσσονταν
σκηνές οδυρμού και θρήνου.
Η
«επίκλησις» του Διονύσου
[στη φωτό
αριστερά, το θείον Βρέφος Διόνυσος με
φωτοστέφανο]
Ο Διόνυσος,
χωρίς αμφιβολία, ήταν κι αυτός ένας θεός
της βλάστησης και σαν τέτοιος ήταν ένας
πάσχων θεός, που πέθαινε και ανασταινόταν
κάθε χρόνο. Ωστόσο τα επεισόδια που
σχετίζονται με τον θάνατό του, ο οποίος
προκαλούσε τον μαρασμό της φύσης,
μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτελούσαν
σημαντικό μέρος της όλης διήγησης. Εκτός
από αναφορές στον βίαιο θάνατό του και
τον διαμελισμό του υπήρχαν και παραδόσεις
που έκαναν λόγο και για μια ομαλή κατάβασή
του στον Αδη, προκειμένου να φέρει στον
πάνω κόσμο, στον κόσμο των ζωντανών, τη
μάνα του τη Σεμέλη.
Η κάθοδός του
αυτή έγινε από την Αλκυονία λίμνη στη
Λέρνα της Αργολίδας, για την οποία υπήρχε
παράδοση ότι ήταν απύθμενη. Ετσι κανένας
στην αρχαιότητα, ούτε και ο ίδιος ο
αυτοκράτορας Νέρων, δεν είχε μπορέσει
να μετρήσει το βάθος της. Στους Δελφούς,
μέσα στο άδυτο του ναού του Απόλλωνος,
«παρά το χρηστήριον», έδειχναν τον τάφο
του θεού. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς,
που έζησε προς τα τέλη του 1ου αι. π.Χ.,
μιλά για θρήνους κατά τη διάρκεια «των
διονυσιακών παθών». Αλλά για τις
τελετουργίες τις σχετικές με τον θάνατό
του, όπως άλλωστε και γι’ αυτές που
σχετίζονται με την ανάστασή του, ξέρουμε
λιγοστά πράγματα. Κύρια αιτία ήταν η
ευσέβεια των αρχαίων συγγραφέων που
δεν ήθελαν να κοινοποιήσουν τίποτε
«περί ων ου θέμις τοις αμυήτοις ιστορείν».
Ενα χαρακτηριστικό
στοιχείο των τελετουργιών που συνδέονται
με την ανάσταση του θεού ήταν και το
κάλεσμά του, η «επίκλησις», από τους
πιστούς του, που τον καλούσαν, ακόμη και
με μικρές σάλπιγγες, να ανέβει και να
παρουσιαστεί σ’ αυτούς.
Στον κόσμο
των Ιώνων η «επιφάνεια» του θεού γινόταν
κατά τη διάρκεια των Ανθεστηρίων. Ενα
σημαντικό δρώμενο της γιορτής αυτής,
που είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι
γιορταζόταν και αυτή κατά τη διάρκεια
της άνοιξης, ήταν ο ερχομός του θεού
πάνω σ’ ένα τροχοφόρο πλοίο. Το ότι ο
Διόνυσος ερχόταν με ένα πλεούμενο
πιθανόν να οφειλόταν στο ότι ο θεός είχε
κατεβεί στον Κάτω Κόσμο μέσα από μια
λίμνη, την Αλκυονία. Αλλά και ο Αριστοφάνης
στους «Βατράχους» του βάζει τον Διόνυσο
να κατεβαίνει στον Κάτω Κόσμο από μια
περιοχή της Αθήνας, που την έλεγαν
Λίμναι, και της οποίας το όνομα σαφώς
υποδηλώνει και πάλι κάποια λίμνη ή έστω
ένα βαλτότοπο.
Με τη
θριαμβευτική επανεμφάνιση του θεού οι
πιστοί του ξεσπούσαν σε ουρανομήκεις
φωνές και χαρούμενα τραγούδια και
ξεφάντωναν με χορούς και πανηγύρια. Και
εκτός από πάσχοντες θεούς στην αρχαία
μυθολογία υπάρχουν και ήρωες που είχαν
κατορθώσει να νικήσουν τον θάνατο, όπως
ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Καπανέας κ.ά.
Μετά από τα
παραπάνω μπορούμε να υποθέσουμε ότι το
μέγα θαύμα της Ανάστασης του Χριστού,
το σημαντικότερο ασφαλώς γεγονός της
επίγειας ζωής Του, κατά το οποίο έχουμε
τη νίκη της ζωής και την ήττα του θανάτου,
έγινε πιο εύκολα κατανοητό από τους
Ελληνες· και από τους υπόλοιπους
ελληνίζοντες της όψιμης αρχαιότητας,
που αποτελούσαν το πιο σημαντικό και
συνάμα το πιο ζωντανό κομμάτι του τότε
γνωστού και πολιτισμένου κόσμου. Γιατί
ανάλογα συμβάντα διηγούνταν και για
τους θεούς και ήρωες που είχαν στεριώσει
και είχαν κυριαρχήσει στα μέρη τους
πολύ πριν κάνει την εμφάνισή Του ο
Ναζωραίος. Μιχάλης Α.
Τιβέριος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης.
Τα
«Αδώνεια»: Ο θάνατος και η Ανάσταση του
θεού Άδωνη
Στις παραδόσεις
των λαών της ανατολικής μεσογείου ,
υπάρχουν τουλάχιστον 16 θεοί που βιώνουν
το δράμα του θανάτου αλλά και ταυτόχρονα
την λύτρωση της αναστάσεως.
Στον
ευρύτερο ελλαδικό χώρο εκτός από τον
Δία/Φελχανό και τον Διόνυσο/Ζαγρέα , ο
σημαντικότερος Θεός που πεθαίνει και
ανασταίνεται , είναι ο Άδωνις
Σύμφωνα με
την παράδοση ο Αδωνις ήταν γιός τουΚινύρα
κι της Σμύρνας. Όταν γεννήθηκε ήταν τόσο
πανέμορφο μωρό που μόλις τον είδε η Θεά
Αφροδίτη τον ερωτεύτηκε και για να μην
τον χάσει τον έβαλε σε μία λάρνακα και
τον εμπιστεύθηκε στην Περσεφόνη , την
Θεά του κάτω κόσμου. Όταν όμως ο
Αδωνις μεγάλωσε , η Περσεφόνη θαμπωμένη
και αυτή από την ομορφιά του , αρνήθηκε
να τον επιστρέψει και τότε η Αφροδίτη
ζήτησε την συνδρομή του Δία.Ο πατέρας
των Θεών τότε έδωσε τον όμορφο νέο τα
2/3 του χρόνου στην Αφροδίτη και το 1/3
στην Περσεφόνη.
Η Αφροδίτη εγκατέλειψε
τον Ολυμπο και ακολούθησε τον πανέμορφο
νέο κάτω στην γη. Δυστυχώς όμως σε ένα
κυνήγι αυτός σκοτώθηκε από ένα αφηνιασμένο
κάπρο. Η Αφροδίτη απαρηγόρητη και με
δάκρυα στα μάτια ζήτησε από την Περσεφόνη
πίσω τον όμορφο νέο και τότε οι δύο Θεές
αποφάσισαν να τον έχουν η κάθε μία για
εξι μήνες τον χρόνο. Η διαμάχη των δύο
Θεαινών συμβολίζει και διδάσκει ότι ο
Ερωτας μπορεί να νικήσει ακόμη και τον
θάνατο ! Από το αίμα
του Αδώνιδος γεννήθηκαν τα τριαντάφυλλα
και οι παπαρούνες και από τα δάκρια της
Αφροδίτης οι ανεμώνες
Ο Αδωνις είναι
ένας πανάρχαιος Θεός της ανατολής και
η λατρεία του ήταν διαδεδομένη στηνΣυρία
την Φοινίκη την Παλαιστίνη και την
Αίγυπτο. Από εκεί η λατρεία του πέρασε
στην Κύπροκαι από την Κύπρο στην Ελλάδα
ήδη από τη αρχαική εποχή.
Σύμφωνα με
την παράδοση ο τάφος του βρισκόταν στην
Βηθλεέμ σε μία υπόγεια σπηλιά στα θεμέλια
του Ναού της Θεάς Αστάρτης. Πιθανολογείται
ότι το σημείο βρίσκεται εκεί που σήμερα
είναι χτισμένος ο Ναός της Γεννήσεως.
Τα Αδώνεια
Σε ανάμνηση
του θανάτου και της αναστάσεως του Θεού
ετελούντο κάθε χρόνο τα Αδώνεια. Σε
άλλες περιοχές η γιορτή γινόταν στα
μέσα του μηνός Βοηδρομίωνος (Αύγουστος
– Σεπτέμβριος ) και αλλού, στην κυρίως
Ελλάδα την άνοιξη κατά την πρώτη πανσέληνο
μετά την εαρινή ισημερία.
Η πρώτη
ημέρα των «Αδωνείων», που λεγόταν
«Αφανισμός», ήταν ημέρα πένθους για το
θάνατο του Θεού, που απεικονίσεις του
τον παρουσιάζουν εστεμμένο με ταινίες
που τις διακοσμούν ισοσκελείς σταυροί
, με το στόλισμα των λεγόμενων «Κήπων
του Αδώνιδος» (που τους φύτευαν και τους
προετοίμαζαν οι γυναίκες οκτώ ημέρες
πριν), καθώς και με μοιρολόγια και
λυπητερές μουσικές από πένθιμο αυλό
(τη λεγόμενη «γίγγρα»). Η δεύτερη ημέρα
των εορτασμών η Εύρεσις (ανάστασις) ήταν
ημέρα χαράς για την ανάσταση του Θεού
εκ νεκρών και την ανάληψή του δίπλα στη
Θεά Αφροδίτη για το μισό χρόνο.
Οι Κήποι του
Αδώνιδος (Επιτάφιος)
Οι κήποι του
Αδώνιδος ήσαν πανέρια η γλάστρες γεμάτες
χώμα μέσα στις οποίες έσπερναν και
καλλιεργούσαν ειδικά για τα Αδώνεια,
πολύτριχο και αλλά φυτά ταχέως αυξανόμενα,
καθώς και σιτάρι, κριθάρι, μαρούλι,
μάραθο και διάφορα είδη λουλουδιών που
τα περιποιούντο επί 8 ημέρες, κατά κύριο
λόγο η αποκλειστικά, οι γυναίκες.
Την
ημέρα του «Αφανισμού» οι λατρευτές
κυρίως γυναίκες με λυμμένα τα μαλλιά
τους, ξυπόλητες και γυμνόστηθες,
περιέφεραν με θρήνους και οδυρμούς τα
ομοιώματα του Θεού και τους «Κήπους»
στους δρόμους των πόλεων και κατόπιν
τα οδηγούσαν στη θάλασσα (ή σε πηγές και
ποτάμια σε άλλες πόλεις), τα έριχναν στα
νερά και παρακαλούσαν να επιστρέψει ο
Θεός από τον κάτω κόσμο.
Στα «Αδώνεια»
προσφερόταν ως θυμίαμα μύρα, ενώ ψάλλονταν
και ειδικά άσματα, τα λεγόμενα «Αδωνίδια»,
από τα οποία έχει διασωθεί ένα πολύ
αξιόλογο δείγμα. Πρόκειται για τον
«Επιτάφιον Αδώνιδος» του Βίωνος. Σε
κάποια από τα ανά τόπους «Αδώνεια»
γίνονταν και μυήσεις σε Μυστήρια του
Θεού (Ο Λουκιανός διασώζει ότι οι μύστες
θυσίαζαν πρόβατο και έπαιρναν μετάληψη).
Αμέτρητοι
οι «θεοί» που… σταυρώθηκαν και
αναστήθηκαν!
Ο Κρίσνα, το
δεύτερο πρόσωπο της Ινδικής τριάδας
αντίστοιχο της χριστιανικής τριάδας,
ο οποίος ονομάζεται και «υιός θεού»,
σταυρώθηκε όπως και ο Ιησούς. Πρόκειται
για την ενσάρκωση τουΒισνού. Οι ουρανοί
σκοτείνιασαν την ώρα του θανάτου. Ο
Κρίσνα κατέβηκε στον άλλο κόσμο, και
αναστήθηκε την τρίτη μέρα, και ανελήφθη
στους ουρανούς. Ο Κρίσνα, θεωρείται
επίσης«άνθρωπος και Θεός» καταρρίπτοντας
το χριστιανικό επιχείρημα πως ο Ιησούς
ήταν ο πρώτος άνθρωπος-θεός που νίκησε
τον θάνατο.
Ο
Πέρσης θεός Μίθρα αποκαλούνταν «ο καλός
ποιμένας» και σταυρώθηκε τουλάχιστον
μια χιλιετία πριν τον Ιησού, για να
λυτρώσει την ανθρωπότητα.
Ο Ασσυροβαβυλώνιος
Ταμμούζ (Damuzu) σταυρώθηκε και αναστήθηκε
από την Αστάρτη. Ο Άττις,
αποκαλούμενος «ο αμνός του θεού» περνάει
το μαρτύριο της σταύρωσης και ανασταίνεται. Ο Μεξικανός
Κετσατκοάτλ θανατώθηκε με σταύρωση και
αναστήθηκε την τρίτη μέρα. Ο Όσιρης
σκοτώνεται από τον Σεθ, και ανασταίνεται
από την Ίσιδα, ενώ ο γιος τους Ώροςσταυρώνεται
μεταξύ δύο κλεφτών. Ο Όντιν
σταυρώθηκε στο δέντρο της ζωής, ενώ ο
γιος του Μπάλντερ σκοτώνεται από τον
πανούργο Λόκι με γκυ. Αμφότεροι
ανασταίνονται. Οι θεοί ΙΑΩ,
και Χέσους σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν
για να σώσουν την ανθρωπότητα χιλιάδες
χρόνια πριν την εμφάνιση του Ιησού. Ο Ίντρα
αναπαριστάται με οπές από καρφιά. Ο Χαλδαίος
Κριτε και ο Ασιάτης Μπαλού αναφέρονται
στα αντίστοιχα ιερά τους κείμενα
ως«εσταυρωμένοι λυτρωτές».
Ο Αιγύπτιος
Θούλις πέθανε στο σταυρό, θάφτηκε,
αναστήθηκε και ανήλθε στους ουρανούς. Ο μύθος της
αρπαγής της Περσεφόνης (Αξιόκερσα κατά
τα Καβείρια) περιέχει την κάθοδο στον
Άδη, την παραμονή εκεί για ένα χρονικό
διάστημα και την επιστροφή στη ζωή. Ο μύθος της
Ευρυδίκης. Ο Ρωμαίος
ήρωας Κουιρίνους, σταυρώθηκε και η γη
σκοτείνιασε. Η ανάσταση
νεκρών και η νίκη επάνω στο θάνατο, δεν
είναι λοιπόν μια ιδέα που γεννήθηκε
στον χριστιανισμό. Στις αρχαίες θρησκείες
υπήρξε πληθώρα θεών και ανθρώπων που
είτε θυσιάστηκαν και ξαναγύρισαν στη
ζωή, ή ήρθαν σε συμφωνία με τις θεότητες
του Άδη να μοιράζουν τη ζωή τους ανάμεσα
σε δύο κόσμους. Η ιδέα της ανάστασης
πιθανολογείται πως προήλθε από την
παρατήρηση της «νεκρανάστασης» της
φύσης.
Οι εμπνευστές
της χριστιανικής θρησκείας παρέλαβαν
τους αρχαίους μύθους, τους άλλαξαν
ελαφρώς και τους παρουσίασαν ως δική
τους αποκάλυψη. Κανένας χριστιανός
ιερέας δεν έχει απαντήσει ουσιαστικά
στο ερώτημα, σε τι ακριβώς διαφέρει η
σταύρωση κι η ανάσταση του θεού σας από
τις αντίστοιχες των προαναφερθέντων
θεών; Τα βασικά
συστατικά του μύθου εμφανίζονται στις
παραδόσεις όλων σχεδόν των λαών της
Μέσης Ανατολής και όχι μόνο. Η σταύρωση
και η ανάσταση του Ιησού δεν είχε κάτι
το πρωτότυπο να δείξει.
Αντίθετα
από ό,τι ισχυρίζονται οι Χριστιανοί,
υπάρχουν δεκαπέντε προχριστιανικοί
εθνικοί θεοί, οι οποίοι σταυρώνονται
και δεινοπαθούν. Σύμφωνα με το βιβλίο
"15 Εσταυρωμένοι & Αναστημένοι
σωτήρες", του Γεώργιου Γρηγορομιχελάκη,
υπάρχουν τουλάχιστον 15 τέτοιοι:
α’)
Ο Κρίσνα:
«Ο Γάλλος συγγραφέας του έργου «Η
Θρησκεία των αρχαίων» Γκινιάν, μιλά για
την σταύρωση του θεού αυτού και αναφέρει
πώς καρφώθηκε σε ένα δέντρο» (σελ. 88).
β’)
Ο ινδός θεός Σακία:
«ένας από αυτούς που αναφέρεται ξεκάθαρα
είναι ο Σακία, Βούδας Σακία ή Σάκι Μούνι»
(σελ. 93) «σε κάποιες χώρες λέγεται πως ο
θεός σταυρώθηκε από ένα βέλος που
διαπέρασε το σώμα του και τον κάρφωσε
σε ένα δένδρο» (σελ. 93).
γ’)
Ο θεός Ταμούζτης Συρίας: «αναστήθηκε από τους νεκρούς
για να σώσει τον κόσμο» (σελ. 98): «Σύμφωνα
με τις δυτικές ιστορίες οι οποίες
απέκρυψαν την ιστορία της σταύρωσης,
ζούσε στην γη και τραυματίστηκε από
αγριόχοιρο, πέθανε και γκρεμίστηκε στα
σκοτεινά δώματα της Αλλατού, της θεάς
του θανάτου» (σελ. 99). «Η Ιστάρ (θεά
Αστάρτη) πέτυχε να τον αναστήσει
ραντίζοντάς τον με κρύο νερό και
αλείφοντάς τον με αρώματα. Έτσι τον
επαναφέρει στην ζωή μόνο σε ορισμένη
ώρα του έτους» (σελ. 99),
δ’)
Ο θεός Βιττόμπα
του Τελιγκονέζε (6ος
αι π.Χ.): «Παρουσιάζεται στην ιστορία
του με οπές από καρφιά στα χέρια και στα
πόδια. Τα καρφιά, τα σφυριά και οι τανάλιες
αναπαριστώνται διαρκώς στην σταύρωση
του και είναι αντικείμενα λατρείας από
τους οπαδούς του» (σελ. 99). «Το σιδηρούν
στέμμα της Λομβαρδίας έχει ένα καρφί,
το οποίο ισχυρίζονται πως είναι ο
πραγματικός και γνήσιος σταυρός του
και γι αυτό λατρεύεται στο όνομά
του» (σελ. 99),
ε’)
Ο θεός Ιάω
του Νεπάλ (7οςπ.Χ. αι.): «Για τον σωτήρα αυτό γνωρίζουμε
πως σταυρώθηκε σε ένα δένδρο στο Νεπάλ»
(σελ. 99). «Το όνομα του ενσαρκωμένου αυτού
θεού και του ανατολίτη σωτήρα εμφανίζεται
στα βιβλία των άλλων χωρών» (σελ. 99).
ς’)
Ο θεός Χεσούς
των Κελτών (9οςαι. π.Χ.): «Οι Κέλτες Δρυίδες αναπαριστούσαν
τον θεό τους Χεσούς εσταυρωμένο με ένα
πρόβατο στη μια πλευρά και ένα ελέφαντα
στην άλλη» (σελ. 100). «Ο ελέφαντας ως το
μεγαλύτερο γνωστό ζώο επιλέχθηκε για
να αναπαραστήσει το μέγεθος των αμαρτιών
του κόσμου, ενώ το πρόβατο για να
αναπαραστήσει την αθωότητα του θύματος»
(σελ. 100),
ζ’)
Ο θεός
Κετσατκοάτλ
στο Μεξικό (6ος
αι. π.Χ.): «Η ιστορική ύπαρξη του θεού
αυτού είναι αναμφισβήτητη και δεν μπορεί
να εξαφανιστεί» (σελ. 100). «Ο Μεξικανός
αυτός θεός εκτελέστηκε πάνω σε σταυρό
και θυσιάστηκε για τις αμαρτίες της
ανθρωπότητας» (σελ. 100). «Οι αποδείξεις
για την ύπαρξή του βρίσκονται χαραγμένες
στο χάλυβα και σε μεταλλικές πλάκες.
Μία από τις πλάκες αυτές τον παρουσιάζει
εσταυρωμένο πάνω σ’ ένα βουνό, όπως
γράφει ο Ιουστίνος για τον Ιησού» (σελ.
100). «Σύμφωνα με άλλο συγγραφέα παρουσιάζεται
εσταυρωμένος σε έναν σταυρό και σε μια
άλλη αναφορά κρεμασμένος με ένα σταυρό
στο χέρι» (σελ. 100),
η’)
Ο θεός Κουϊρίνους
της Ρώμης (6ος
αι. π.Χ.): «Κατά τον θάνατό του ολόκληρη
η γη σκοτείνιασε όπως και στην περίπτωση
του Ιησού, του Κρίσνα και του Προμηθέα»
(σελ. 101),
θ’)
Ο
Προμηθέαςτου Αισχύλου,
ι’)
Ο
Θούλιςτης Αιγύπτου (1700 π.Χ.): «Ο Θούλις τη
Αιγύπτου πέθανε πάνω στο σταυρό» (σελ.
102),
ια’)
Ο Ίντρα
στο
Θιβέτ (8ος
π.Χ. αι.): «Για την σταύρωση αυτού του
θεού και σωτήρα δεν έχουμε παρά μια
σύντομη αναφορά το Thibetinum Alphabetum σελ. 230.
Στο έργο αυτό βρίσκουμε εικόνες που
αναπαριστούν τον Θιβετιανό αυτό σωτήρα
εσταυρωμένο» (σελ. 103),
ιβ’) Ο
Άττιςτης Φρυγίας: «Ο Άττις λατρεύονταν μαζί
με την Κυβέλλη ως υιός και εραστής της»
(σελ. 103). «Ο Παυσανίας VII 7 γράφει πως ο
Δίας αγανάκτησε εναντίων του Άττι και
έστειλε ένα αγριογούρουνο για να
καταστρέψει τις σοδιές των Λυδών. Τότε
ο Άττις και οι Λυδοί σκοτώθηκαν από το
αγριογούρουνο, γι αυτό και οι Γαλάτες
της Πεσσινούντας δεν αγγίζουν χοιρινό
κρέας» (σελ. 103). «Ο Άττις είναι ένας από
τους θεούς που πεθαίνουν και ανασταίνονται.
Στην ιστορία του υπάρχει η λατινική
φράση Suspensus Lingo» που δείχνει τον τρόπο
του θανάτου του: Κρεμάστηκε σε ένα
δέντρο, σταυρώθηκε, τάφηκε και αναστήθηκε.
Στις κάρτες του Ταρώ ο Άττις παρουσιάζεται
με την μορφή του Κρεμασμένου» (σελ. 104),
ιγ’)
Ο Κριτέτης Χαλδαίας: «Ήταν γνωστός ως Λυτρωτής,
ευλογημένος Υιός του Θεού, σωτήρας της
φυλής, ο προσφέρων την λύτρωση σε ένα
θυμωμένο θεό, Όλα αυτά καταγράφονται
σύμφωνα με τον Χίγκινς, στα ιερά βιβλία
των Χαλδαίων, όπου αναφέρεται και η
σταύρωση του θεού. Όταν πέθανε η γη και
ο ουρανός κλονίστηκαν» (σελ. 105),
ιδ’)
Ο θεός
Μπάλιτης Ορίσσα: «Από τα βιβλία της Ανατολής
μαθαίνουμε πως στην Ορίσσα, μια Ασιατική
περιοχή, υπήρχε ένας εσταυρωμένος θεός»
(σελ. 105). «ονομάζονταν και «Δεύτερος
Κύριος», ως αναφορά σε ένα δεύτερο
πρόσωπο ή το δεύτερο μέλος μια τριάδος,
αφού οι περισσότεροι εσταυρωμένοι θεοί
κατέχουν την θέση αυτή σε μια τριάδα
θεοτήτων» (σελ. 105) και
ιε’)
Ο Μίθρας
της Περσίας: «Ο Πέρσης αυτός θεός, σύμφωνα
με τον Χίγκινς, «σφαγιάσθηκε στο σταυρό
για να λυτρώσει την ανθρωπότητα από τα
αμαρτήματά της»» (σελ. 105). «Λέγεται πως
γεννήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου και σταυρώθηκε
σε ένα δένδρο» (σελ. 105).
Ο
Εβραίος θεός τριών θρησκειών του κόσμου:
Χριστιανισμός-Ισλαμισμός- Ιουδαϊσμός
Μέρος
της γραπτής κληρονομιάς του Ιουδαϊσμού,
είναι η Παλαιά Διαθήκη, από τα επίσημα
ιερά βιβλία του Χριστιανισμού, ενώ το
Κοράνι έχει πολλές αναφορές στο εβραϊκό
παρελθόν και στον προφήτη Μωυσή.
Χάρη
στις εξαιρετικές δυνατότητες τους και
στην καθιέρωση των προτάσεων τους στην
εκπαίδευση, οι Εβραίοι έχουν αφήσει ένα
ισχυρό σημάδι στο δυτικό πολιτισμό
γενικότερα.
Ένας
μεγάλος αριθμός Εβραίων έκανε μια
σημαντική συμβολή στη φιλοσοφία, τη
λογοτεχνία, την επιστήμη, τις τέχνες
και σίγουρα η εβραϊκή παρέμβαση έχει
αφήσει το στίγμα της στο δυτικό πολιτισμό.
Αν
και είναι μικρός ο αριθμός των πιστών
του Ιουδαϊσμού, ο Ιουδαϊσμός παίζει
τεράστιο ρόλο στην παγκόσμια πνευματική
σκηνή.
Αν
και είναι γνωστή η θρησκευτική μεταρρύθμιση
του Αιγύπτιου Φαραώ Αχνάατον [ στο
κείμενο ‘Akhnaaton’] τον 14ο αιώνα
π.Χ. που καθιέρωσε τη μονοθεϊστική
θρησκεία, ο Ιουδαϊσμός θεωρείται ως η
πρώτη μονοθεϊστική θρησκεία, για την
ιδέα ενός Θεού (την οποία εξέφρασαν και
οι Έλληνες κλασικοί φιλόσοφοι), που ήταν
ενάντια στον πολυθεϊσμό και στην
ειδωλολατρία.
Παρά
του ότι η μία Αρχή, ως έννοια του Θεού,
εδράζεται σε ένα σύνολο συμπαντικών
δυνάμεων που διέπουν την οντότητα του
σύμπαντος.
Ιουδαϊσμός
Γύρω
στο 1.500 π.Χ., η 18η αιγυπτιακή
δυναστεία εξεδίωξε από τη χώρα τους
σημιτικής καταγωγής Υξώς, οι οποίοι
κυβερνούσαν επί διακόσια χρόνια τη
χώρα, ως στρατιωτική αριστοκρατία.
Όταν
οι κατακτητές έφυγαν, έμειναν πίσω
κάποιες φυλές βοσκών και πλιατσικολόγων
ομοφύλων τους, οι οποίοι τους ακολουθούσαν
στις εκστρατείες τους.
Νοιώθοντας
επισφαλείς, μετά από την αποχώρηση των
κατακτητών και προστατών τους, και
υποδεέστεροι μπροστά στο μεγαλείο του
αιγυπτιακού πολιτισμού, έπρεπε να βρουν
μια κοινή συνισταμένη που θα τους ένωνε
και θα τους έκανε να αντιμετωπίσουν
αποτελεσματικά εκείνο το αντίπαλο δέος,
να γίνουν, από ένα συνονθύλευμα
διαφορετικών ημιβάρβαρων φυλών, ένα
ενιαίο και εκλεκτό έθνος.
Το
ποθητό αποτέλεσμα θα επιτυγχανόταν με
τη δημιουργία μιας ανάλογης εκλεκτής
θρησκείας.
Το
εγχείρημα ανέλαβαν οι διάφοροι
επονομαζόμενοι «Γενάρχες του Ισραήλ»
(Αβραάμ, Μωϋσής, κ.ά.), η υπόσταση των
οποίων τρεμοσβήνει ανάμεσα στον μύθο
και την ιστορική πραγματικότητα, και
οι οποίοι είχαν το προνόμιο να συνομιλούν
με τον Θεό, να παίρνουν απ' ευθείας
οδηγίες και εντολές από εκείνον.
Η
μονοθεϊστική θρησκεία που δημιούργησαν,
κομμένη και ραμμένη στα μέτρα τους,
μπορεί να συνοψιστεί ως εξής:
Υπάρχει
Ένας και Μοναδικός Θεός (Γιαχβέ), ο οποίος
δημιούργησε τον Κόσμο και όλα όσα είναι
μέσα του.
Σε
μια πρώτη φάση οι πρόγονοι των ανθρώπων,
οι Πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα, ζούσαν σε
μια ειδυλλιακή και παραδείσια κατάσταση,
στον Κήπο της Εδέμ (ή Παράδεισο), όπου
δεν υπήρχε ούτε το Κακό ούτε ο θάνατος.
Σε κάποια στιγμή ο αντίπαλος του καλού
Θεού, ο κακός εκπεσών άγγελος Σατανάς,
τους έβαλε σε πειρασμό προκαλώντας τους
να φάνε τον απαγορευμένο καρπό από το
Δέντρο της Γνώσης.
Ο
Θεός, εξοργισμένος, τους εξεδίωξε από
τον Παράδεισο, τους έβαλε σε έναν κόσμο
όπου κυριαρχεί το Κακό, τους έκανε
βιολογικά θνητούς, και καταράστηκε
όλους τους απογόνους τους, που φέρουν
εκ γενετής το στίγμα εκείνου του
Προπατορικού Αμαρτήματος.
Ωστόσο,
μέσα σε αυτούς τους απογόνους του υπάρχει
ένας εκλεκτός λαός, οι Εβραίοι, οι οποίοι
έχουν την αποστολή να διατηρήσουν και
να διαδώσουν τον περιούσιο Λόγο Του. Σε
κάποια στιγμή, στο μέλλον, ο Θεός θα
στείλει έναν εκπρόσωπό του, τον Μεσσία,
θα γίνει ανάσταση νεκρών και η Τελική
Κρίση όλων των ανθρώπων, και όσοι πίστεψαν
σε Αυτόν και έζησαν σύμφωνα με τις
εντολές Του θα ανταμειφθούν, ενώ όλοι
οι άπιστοι και οι παραβάτες θα καταδικαστούν
στην Αιώνια Τιμωρία.
Από
εκεί και πέρα, όλη η Καινή Διαθήκη είναι
η ιστορία του εκλεκτού λαού του Ισραήλ
και των αμέτρητων θεϊκών δεινών, από τα
οποία δεν απαλλάσσεται ούτε ο ίδιος,
μια ιστορία γεμάτη από περιστατικά
θεϊκής εκδικητικότητας, φθόνου,
αιμομιξιών, πλημμύρων, πολέμων, καμένων
πόλεων, και άλλων παρόμοιων ανεκδιήγητων
πράξεων!
Και
μέσα σε όλα αυτά κυριαρχεί η περιγραφή
της εικόνας ενός Αγαθού, Σοφού, και
Δίκαιου Θεού! Φανταστείτε, δηλαδή, και
να μην ήταν τέτοιος!
Μοιραίο
αποτέλεσμα όλων αυτών των ιδεών περί
Ενός Θεού και του εκλεκτού λαού Του ήταν
η αλαζονεία και ο φανατισμός των Εβραίων,
οι οποίοι απέρριπταν τους θεούς όλων
των άλλων λαών, θεωρώντας τους δαιμονικούς,
βλάσφημους, ειδωλολατρικούς, κλπ., και
τους πιστούς τους κατώτερους, αποτελώντας
την προκλητική εξαίρεση στη μέχρι τότε
επικρατούσα γενική θρησκευτική
ανεκτικότητα.
Ο
ίδιος ο Γιαχβέ παρεμβαίνει για να
δικαιολογήσει τους Εβραίους, όταν, την
περίοδο που εγκαθίστανται στη Γη της
Επαγγελίας, εξοντώνουν έναν αριθμό
εθνών που κατονομάζονται ρητά στην
Πεντάτευχο: Χετταίοι, Αμορραίοι,
Φερεζαίοι, Χαναναίοι, Γεργεσαίοι, Ευαίοι,
Ιεβουσαίοι.
Απέναντι
στους λαούς αυτούς ο Γιαχβέ επιβάλλει
το ανάθεμα, την απαγόρευση των μικτών
γάμων, απορρίπτει κάθε έλεος, προτρέπει
στην καταστροφή των βωμών τους, των
μνημείων τους, νομιμοποιεί τις γενοκτονίες
για τον απλό λόγο ότι οι Εβραίοι είναι
ο εκλεκτός λαός, επιλεγμένος από τον
Θεό εναντίον όλων των άλλων (Δευτερονόμιο,
ζ 6).
Στο
εξής, κάθε προσπάθεια συνύπαρξης με
άλλους διαφορετικούς θεούς ήταν εκ
προοιμίου καταδικασμένη. Στην ελληνιστική
περίοδο υπήρχαν συνεχώς αντιδράσεις
και εξεγέρσεις των Εβραίων ενάντια στην
υπάρχουσα ατμόσφαιρα ανεξιθρησκίας,
και τότε δημιουργήθηκε και ο μύθος των
«θρησκευτικών αντιστασιακών» τους, των
Μακκαβαίων.
Στη
ρωμαϊκή περίοδο επικρατούσε η ίδια
κατάσταση, και ο εβραϊκός λαός ήταν ο
μόνος που επιδιδόταν σε συνεχείς
εξεγέρσεις για καθαρά θρησκευτικούς
λόγους, με αποκορύφωμα το ολοκαύτωμα
της Μασάντα (73 π.Χ.), όπου 900 πολιορκημένοι
Εβραίοι ζηλωτές αυτοκτόνησαν για να
μην πέσουν στα χέρια των Ρωμαίων, γεγονός
πρωτοφανές για την εποχή!
Προφανές
αίτημα των «εκλεκτών του Θεού» ήταν να
μην υποταγεί ο Γιαχβέ στη Ρώμη, αλλά η
Ρώμη στον Γιαχβέ!
Στη
συνέχεια, αυτό το αντιδραστικό θρησκευτικό
τους μένος υποχωρεί, για αρκετούς αιώνες,
αλλά επανεμφανίζεται ωστόσο ανανεωμένο
στην εποχή μας, με την ίδρυση του κράτους
του Ισραήλ, το 1948.
Ακολουθούν
εξήντα χρόνια ατελείωτων και συνεχιζόμενων
πολέμων, βασική αιτία των οποίων είναι
η ιδέα της θρησκευτικής και φυλετικής
«ανωτερότητας» των Εβραίων, η αντίληψη
ότι δεν μπορούν να συνυπάρξουν με έναν
«κατώτερο» και άπιστο λαό, τους
Παλαιστίνιους.
Δυστυχώς,
λοιπόν, η μεγάλη συνεισφορά των Εβραίων
στην ανθρωπότητα δεν ήταν ο μονοθεϊσμός
(μια σκληρή εκδοχή του πιο ήπιου και
προγενέστερου ενοθεϊσμού), αλλά οι
θρησκευτικές διαμάχες και οι πόλεμοι
που απορρέουν από αυτή τη συγκεκριμένη
αντίληψη της έννοιας του Θεού. Τη σκυτάλη
αυτού του κακού, την παρέδωσε στη συνέχεια
ο Ιουδαϊσμός στον Χριστιανισμό, ο οποίος
διέπρεψε ακόμη περισσότερο σε μισαλλοδοξία,
και για ένα χρονικό διάστημα σχεδόν
είκοσι αιώνων!.
Ο
Χριστιανισμός ξεκίνησε ως εβραϊκή
‘αίρεση’
Ο
ίδιος ο Ιησούς, ο Ιησούς ο υιός του Ιωσήφ,
είναι το πρόσωπο που σηματοδότησε και
χάραξε στην παγκόσμια ιστορία και τον
πολιτισμό τη ιδεολογία της εβραϊκής
εθνοτικής άποψης, του ερχομού του ενός
Μεσσία, του λυτρωτή των Εβραίων.
Ο
Χριστιανισμός ως νομοθεϊστική θρησκεία
δεν θα μπορούσε να σταθεί χωρίς την
παράδοση του Ιουδαϊσμού, όλες οι εκφράσεις
και οι τελετές του βασίζονται, εδράζονται
στην ιουδαϊκή παράδοση.
Η
γραπτή παράδοση του Ιουδαϊσμού, όπως
είναι η Παλαιά Διαθήκη, είναι μέρος των
ιερών βιβλίων του Χριστιανισμού και οι
Εβραίοι προφήτες τιμούνται και
γιορτάζονται από τους Χριστιανούς ως
σάρκα τους. Στις απαρχές του Χριστιανισμού,
η νέα ιδεολογία θεωρούνταν ως αίρεση
μέσα στον Ιουδαϊσμό.
Οι
Εβραίοι της Διασποράς και οι αποικίες
τους στον αρχαίο κόσμο, συνέβαλαν
σημαντικά στην εξάπλωση του Χριστιανισμού,
ως απόστολοι του Ιησού, συμμετέχοντας
και κηρύττοντας ο Ευαγγέλιο στις εβραϊκές
συναγωγές του τότε κόσμου.
Το
ερώτημα που έπρεπε να απαντηθεί από την
πρώτη εκκλησία ήταν εάν στην αποδοχή
των μαθημάτων του Ιησού έπρεπε να γίνουν
παραδεκτά και τα δεδομένα του Ιουδαϊσμού
και των εβραϊκών εθίμων.
Δεδομένου
ότι οι Χριστιανοί γιορτάζουν την Περιτομή
του Ιησού, οι ίδιοι οι Χριστιανοί δεν
ακολουθούν αυτό το εβραϊκό έθιμο, που
δεν ήταν στις εθιμικές παραδόσεις τους.
Στο
θέμα αυτό εξαιρετική ήταν η συμβολή του
Αποστόλου των Εθνών, Πέτρου, που υποστήριξε
ότι οι προσηλυτισθέντες δεν πρέπει να
καταπιέζονται με τις πρακτικές των
Ιουδαίων της Παλαιάς Διαθήκης, όπως
είναι η περιτομή, προκειμένου να εξαπλωθεί
η νέα θρησκεία.
Έτσι
υπήρξε μια χαλάρωση που επέτρεψε την
εξάπλωση της νέας ιδεολογίας σε όλους
τους λαούς, ανεξάρτητα από τις πολιτισμικές
διαφορές.
Αυτό
δεν μειώνει το γεγονός ότι ο Χριστιανισμός,
έχει πολλά ευχαριστήρια προς τον
Ιουδαϊσμό, αν και αργότερα, υπήρξε μια
έντονη αντιπαράθεση της χριστιανικής
εκκλησίας με τις παραδόσεις των Εβραίων,
που πίστευαν ότι όλα τα δεινά της εποχής
προέρχονται από τους Εβραίους, ιδίως
το Μεσαίωνα (ίδε διωγμός Εβραίων από
την Ισπανία).
Ο
Ισλαμισμός
Μετά
την εδραίωση του Χριστιανισμού, κατά
τον ίδιο τρόπο ο Ιουδαϊσμός χρησίμευσε
ως βάση για μια άλλη μονοθεϊστική
θρησκεία, το Ισλάμ.
Όπως
οι Χριστιανοί, έτσι και οι Ισλαμιστές
αποδέχονται την Εβραϊκή Βίβλο, καθώς
και πολλές εβραϊκές ιδέες και παραδόσεις
σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό, τι ο
Χριστιανισμός.
Σε
αντίθεση με τον Χριστιανισμό, ο οποίος
ανέπτυξε την ιδέα της Αγίας Τριάδας, το
Ισλάμ τηρεί αυστηρά την ιδέας ενός
ενιαίου παντοδύναμου, αδιαίρετου Θεού.
Πολλές
από τις πεποιθήσεις και τις πρακτικές
του Ισλάμ είναι ταυτόσημες με τον
Ιουδαϊσμό- αποχή από το χοιρινό κρέας,
το τελετουργικό της περιτομής, η προσευχή
αρκετές φορές την ημέρα, το τελετουργικό
του πλυσίματος, ένας μήνας νηστείας
κατά τον πρώτο μήνα του έτους, η απαγόρευση
της οπτικής εικόνας του Θεού…
Το
Ισλάμ αποδέχεται την πίστη των γιων του
Ισραήλ ως ένα σημαντικό βήμα προς την
αληθινή πίστη και η εβραϊκή ιστορία
αναφέρεται συχνά στο Κοράνι.
Ο
Εβραίος προφήτης Μωυσής (ή Μούσα) στο
Ισλάμ θεωρείται ως απροσδόκητο καλό,
και το Κοράνι τον αναφέρει πολλές φορές.
Και οι δύο θρησκείες έχουν έναν κοινό
πρόγονο, τον Αβραάμ, ο οποίος θεωρείται
επίσης ο πατέρας των Εβραίων και των
Αράβων ή του Ισμαήλι από τους δύο γιους
του.
Λόγω
αυτής της αλληλεπίδρασης και της
επικάλυψης, ο Σλοβένος φιλόσοφος Slavoj
Zizek υποδηλώνει ότι ο όρος Ιουδαιο-Μουσουλμανική
κουλτούρα, είναι η πιο κατάλληλη για να
περιγραφεί ο πολιτισμός της Μέσης
Ανατολής.
Μερικοί
ιστορικοί, όπως ο Mircea Eliade, υποστηρίζουν
ότι ο προφήτης του Ισλάμ, Μωάμεθ, είχε
στενές σχέσεις με την εβραϊκή κοινότητα
στην πατρίδα του Μέκκα και από εκεί πήρε
κάποιες ιδέες και πρακτικές.
Θρησκευτική
ερμηνεία είναι ότι οι ομοιότητες
προέρχονται από τη Βίβλο και το Κοράνι,
αφού και τα δύο είναι εμπνευσμένα από
το Θεό και περιέχουν τις ίδιες αιώνιες
αλήθειες.
Εκκλησίες
που έχουν χτιστεί πάνω σε μαντεία,
αρχαίους ναούς και ιερά
Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι η αντικατάσταση του ονόματος αρχαίου ναού από Δήμητρα
Χθονία σε Άγιο Δημήτριο. Όπου δηλαδή υπάρχει εκκλησία του Αγίου
Δημητρίου, στο ενενήντα τις εκατό των περιπτώσεων έχει χτιστεί πάνω σε
αρχαίο ναό της Δήμητρας Χθονίας. Το ίδιο συμβαίνει με τα πιο πολλά
εκκλησάκια του προφήτη Ηλία που έχουν «αντικαταστήσει» τους αρχαίους
ναούς του Απόλλωνα Ηλίου. Ή ακόμα και τα εκκλησάκια του Αγίου Γεωργίου
έχουν πάρει τη θέση ναών και ιερών του Δία.
Για παράδειγμα οι περισσότερες εκκλησίες του Αγίου Πέτρου είναι κωδικοί
που σχετίζονται με κάποιο «ειδικό» πέτρωμα ή ορυκτό στο υπέδαφος της
εκκλησίας -πρώην αρχαίου ναού- με κάποιο πολύτιμο, ημιπολύτιμο λίθο ή
ακόμα και «μαγικό» ή «μυθικό» λίθο (συνήθως Ερμές, Απόλλωνος Αυγιέου,
ομφαλούς κλπ) τους οποίους, αν και «ειδωλολατρικής» προέλευσης η
εκκλησία τους κρατά καλά φυλαγμένους στους κόλπους της.
Οι εκκλησίες με την ονομασία Κοίμηση της Θεοτόκου κωδικοποιούν την
παρέμβαση του ιερατείου σε κάποια πύλη, είσοδο, σπηλιά κλπ που -φυσικά
βρίσκεται από πάνω τους η συγκεκριμένη εκκλησία- «κοίμισαν» δηλαδή
σφράγισαν και απομόνωσαν την όποια είσοδο από το ευρύ κοινό και τους
πιστούς, συνήθως για προσωπική εκμετάλλευση ή για άλλους λόγους.
Μια διαφορετική σημασία έχουν οι εκκλησίες Παναγία η Τρυπητή στο Αίγιο,
Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο, Παναγία η Παραπορταριανή στην
Μύκονο, η μονή Μέγα Σπήλαιο στα Καλάβρυτα κλπ.
Όλες υποδηλώνουν πως
βρίσκονται επάνω ή δίπλα σε ανοίγματα από σπηλιές, οι οποίες ναι μεν δεν
έχουν σφραγιστεί, αλλά και πάλι οι περισσότερες δεν είναι προσβάσιμες
για το κοινό.
Με σπηλιές, άλλου είδους, συνδέονται και οι εκκλησίες που έχουν το όνομα
της Αγίας Παρασκευής και που σημαίνει ότι το κτίριο βρίσκεται «παρά
Εκάβης» ή σχετίζεται με το όνομα των Καβείρων, οπότε η σύνθεση των
λέξεων οδήγησε στην παραφθορά του Παρασκευή, ή πολύ απλά συνδύασαν το
όνομα αυτό με τις σπηλιές της Εκάβης ή των Καβείρων, λόγω της ομοιότητας
των ονομάτων.
Και στις δύο περιπτώσεις, η Εκάβη και οι Κάβειροι υπονοούν υποχθόνιους
θεούς που βγαίνουν από την γη, μέσα από σπηλιές, γι αυτό και στην
συγκεκριμένη είσοδο ήρθε και χτίστηκε η εκκλησία της αγίας Παρασκευής,
για να εμποδίσει την έξοδό τους..
Στις αρχαίες πόλεις του Άθωνα λατρευόταν ο Ζευς Ομάλιος ή Φύξιος, ο
Απόλλων, ο Διόνυσος, ο Ηρακλής, ο Τιτάνας Κρείος, ο Νηρέας, η Αφροδίτη η
Ουρανία, η Μορφώ, η Άρτεμις η Αγραία και Ποτάμια, η Δήμητρα και άλλες
πελασγικές και θρακικές Θεότητες. Στην κορυφή του Άθωνα υπήρχαν πολλοί
βωμοί διαφόρων θεοτήτων.
Μία από τις προσωνυμίες του Δια ήταν «Αθώος
Ζεύς» επειδή υπήρχε κάποτε στην κορυφή του Άθω άγαλμα του Δία, σήμερα
βέβαια δεν υπάρχει.
Αξίζει να προσέξουμε, πως το ιερό της Αρτέμιδος αποτελούσε άβατο για
τους άντρες, αλλά όχι για όλη την χερσόνησο, όπως συμβαίνει σήμερα, παρά
μόνο γύρω από το ιερό. Στο ιερό κατοικούσαν μόνο γυναίκες, ιέρειες της
θεάς, όπου και τελούσαν τα Μυστήρια της Αρτέμιδος από ανύπανδρες
γυναίκες, όχι μόνο προς τιμή της αλλά και προς τιμή του Απόλλωνα και της
Δάφνης.
Η αδελφή του Απόλλωνα, είχε ως βασίλειό της την άγρια παρθένο φύση, που
δεν είχε βεβηλωθεί από ανθρώπινο χέρι.
Αυτή την έννοια έχει και η
προσωνυμία της ως Αγνή και Παρθένος. Προσωνυμίες που απέκτησε και η
Παναγία για διαφορετικούς λόγους. Η Άρτεμις είναι επίσης Θεά των τοκετών
γι αυτό και την αποκαλούν Παιδοτρόφο, Εύλοχον, Ειλειθυίαν.
Για παρόμοια
φροντίδα και προστασία παρακαλείται και η Παναγία από γυναίκες που
βρίσκονται σε ενδιαφέρουσα.
Κατά το πρώτο ήμισυ του 11ου αιώνα, αρχίζει να επικρατεί η ονομασία που
όλοι γνωρίζουμε σήμερα «Άγιον Όρος».
Ήδη από τον 6ο μ.Χ. αιώνα ο Παρθενώνας βεβηλώνεται, ή αν θέλετε,
μετατρέπεται σε χριστιανική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας. Το 1204, η
εκκλησία αυτή μετατρέπεται σε φράγκικη, ενώ μερικούς αιώνες μετά, ο
τουρκικός ζυγός επεμβαίνει και αλλάζει το σκηνικό σύμφωνα με τα δικά του
θρησκευτικά δεδομένα.
Στα 1456 ο Παρθενώνας γίνεται τούρκικο τζαμί.
Διάφοροι χώροι της Ακρόπολης αλλάζουν και γίνονται χριστιανικοί. Για
παράδειγμα μία σπηλιά που βρίσκεται πάνω από το θέατρο μετατρέπεται και
αφιερώνεται στην Παναγία την Χρυσοσπηλιώτισα. Το Ασκληπιείο αλλάζει σε
ναό των Αγίων Αναργύρων. Η Αρχαία Κρήνη, όπως και κάθε πηγή που για τους
αρχαίους -όπως και σήμερα είναι παραδεκτό – είχε θαυματουργές
ιδιότητες, αν και καθόλα «ειδωλολατρικής» έμπνευσης γίνεται Αγίασμα, για
τις ίδιες, φυσικά, ιαματικές ιδιότητες.
Απέναντι από την Ακρόπολη υπάρχει ο λόφος που βρίσκεται το
αστεροσκοπείο. Παλιά λεγόταν λόφος των Νυμφών επειδή εκεί υπήρχε ιερό
τους. Στο ίδιο πιθανόν μέρος, ή πολύ κοντά υπάρχει σήμερα ο ναός της Αγ.
Φωτεινής.
Μεταξύ 6ου και 8ου αιώνα σφραγίστηκε η είσοδος του πρόναου για να γίνει
εκεί το Ιερό Βήμα. Στον τοίχο του προδόμου ανοίχτηκε η κύρια είσοδος της
εκκλησίας. Στην βόρεια πλευρά ανοίχτηκε μικρή πόρτα (σήμερα είναι
κλειστή με παράταιρο τρόπο).
Πιθανότατα, ανοίχτηκαν τρεις ακόμα πλάγιες
πόρτες μετά το έτος 979, οπότε και έγινε η εικονογράφηση των εξωτερικών
τοίχων. Στα τέλη του 10ου ή κατά τις αρχές του 11ου αιώνα, έγινε ριζική
ανακαίνιση της εκκλησίας με δαπάνες πιθανότατα του Βυζαντινού
αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, το Θησείο μετατράπηκε σε λατινική
εκκλησία. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, περιήλθε πάλι στους Έλληνες ως
εκκλησία, αλλά επιτρεπόταν μόνο μία φορά τον χρόνο, στις 23 Απριλίου
του Αγίου Γεωργίου, να λειτουργούν.
Το 1836 το Θησείο γίνεται αποθήκη
και μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, ξανά εκκλησία του Αγίου
Γεωργίου μέχρι το 1835, οπότε και μετατράπηκε σε προσωρινό αρχαιολογικό
μουσείο και αργότερα σε αποθήκη αρχαιοτήτων. Το 1936 και με απόφαση του
αρχαιολογικού συμβουλίου γκρεμίστηκαν οι μεταγενέστεροι τοίχοι με τους
οποίου φρασσόταν ο πρόναος αναστυλώθηκαν και συμπληρώθηκαν οι δύο
κίονες, οι χριστιανικές τοιχογραφίες και αγιογραφίες αφαιρέθηκαν.
Στην Αθήνα και στην οδό Μητροπόλεως έξω από το Υπουργείο Παιδείας και
Θρησκευμάτων υπάρχει το εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης. Αν και μικρό κάτω
από την εκκλησία υπάρχουν μεγάλα υπόγεια με στοές που οδηγούν σε
διάφορες κατευθύνσεις. Η Αγία Δύναμη είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ιερό
των Ιλισιάδων Μουσών.
Στον ίδιο δρόμο, λίγο πιο πέρα και κάτω από την Μητρόπολη των Αθηνών, ή
πολύ κοντά της, βρισκόταν ο ναός της Υπερβόρειας Ειλείθυιας προστάτιδας
του τοκετού.
Η Ειλείθυια είχε ταξιδέψει στην Δήλο για βοηθήσει την Λητώ,
μητέρα του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος, για να γεννήσει. Είναι γνωστή
και ως Άρτεμις Ειλείθυια.
Στην οδό Ευριπίδους υπάρχει το εκκλησάκι του Αϊ-Γιάννη του Πρόδρομου,
γνωστό και ως Αϊ Γιάννη της Κολώνας, διότι μέσα στην εκκλησία, στον χώρο
του ιερού και στο αριστερό του μέρος υπάρχει αρχαίος κορινθιακός
κίονας, ο οποίος βγαίνει πάνω από τα κεραμίδια της εκκλησίας. Στην βάση
της κολόνας, οι παλιοί Αθηναίοι έδεναν πολύχρωμα νήματα και κορδέλες,
για να γιατρέψει ο Άι-Γιάννης τις αρρώστιες τους.
Πρόκειται για ένα
εντελώς αρχαίο «ειδωλολατρικό» συνήθειο που έκαναν σε αντίστοιχα μέρη
για να ζητήσουν προστασία από τον Απόλλωνα Αυγιέα.
Λίγο πιο πέρα από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, υπάρχει ένα κοίλωμα που
στην παλιότερη Αθήνα ήταν γνωστό ως Βατραχονήσι. Εκεί που βρίσκεται
σήμερα το εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, υπήρχε βωμός των Ιλισιάδων. Από
εκεί περνούσε ο ποταμός Ιλισσός, όπου και η Κρήνη Καλλιρόη, πηγή που
έπαιρναν νερό οι αρχαίες Αθηναίες κόρες για να χρησιμοποιήσουν στις
τελετές του γάμου.
Στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, επί της οδού Πειραιώς και Ιεράς
Οδού, υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Τριάδος που βρίσκεται μέσα στον
αρχαιολογικό χώρο.
Αν ακολουθήσουμε την Ιερά Οδό από τον Κεραμεικό στα τέσσερα περίπου
χιλιόμετρα θα συναντήσουμε ένα εκκλησάκι. του Αγ. Σάββα. Εκεί, σύμφωνα
διάφορες ιστορικές πηγές, επιγραφές και άλλες, υπήρχε μία ιερή συκιά.
Αυτό, βέβαια, μας το επιβεβαιώνει και ο Παυσανίας: «Υπάρχει επίσης βωμός
του Ζεφύρου και ιερό της Δήμητρας και της Κόρης, όπου τιμώνται μαζί και
η Αθηνά και ο Ποσειδών.
Στο μέρος αυτό λένε πως ο Φύταλος είχε δεχτεί
στο σπίτι του τη Δήμητρα και πως η θεά τους έδωσε σ αντάλλαγμα (σ.τσ.
για πρώτη φορά) το οπωροφόρο δέντρο της συκιάς.»
Ακολουθώντας τον ίδιο δρόμο της Ιεράς Οδού, φτάνουμε στο Δαφνί, ο ναός
της Παναγίας είναι χτισμένος πάνω στα ερείπια του ελληνικού ναού του
Απόλλωνος Δαφναίου.
Στην Ελευσίνα υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ζαχαρία, η οποία είναι
χτισμένη ακριβώς πάνω στα ερείπια βυζαντινής που και αυτή είχε χτιστεί
ακριβώς πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Τριπτόλεμου.
Εκεί κοντά
άλλωστε βρέθηκε και το γνωστό ανάγλυφο με την Δήμητρα και την Κόρη που
δίνουν στον Τριπτόλεμο τον καρπό του σίτου. Αλλά και στο αρχαίο
τελεστήριο της Ελευσίνας έχει χτιστεί το βυζαντινό ναίδριο της Παναγίας.
Η μονή Καισαριανής και η μονή Αστερίου είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους
ναούς και ιερά της Αρτέμιδος και των Καβείρων αντίστοιχα. Η μονή της
Καισαριανής είναι του 10ου αιώνα και χτίστηκε πάνω σε παλαιότερη του 4ου
μ.Χ. Η της Καισαριανής και Αστερίου επικοινωνούν μεταξύ τους με
υπόγειες στοές καθώς και με άλλα υπόγεια μονοπάτια που οδηγούν σε άλλες
αρχαίες ιερές τοποθεσίες.
Στο Μαρούσι, υπάρχει ένα εκκλησάκι ο Αι-Γιάννης, του 15ου αιώνα και ο
οποίος έχει χτιστεί πάνω στα θεμέλια του προϋπάρχοντος αρχαίου ελληνικού
ναού της Αρτέμιδος Αμαρυσίας.
Στην Άνω Γλυφάδα, έξω από την Αθήνα, υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη
του Κόρακα, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο ναό του Απόλλωνα.
Αξίζει να τον επισκεφτείτε και να δείτε το εσωτερικό της εκκλησίας καθώς
«κρύβει» πολλά από τον αρχαίο ναό.
Στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, υπάρχει η γνωστή σπηλιά της Πεντέλης
που κατά τους αρχαίους θεωρούνταν «Αιπόλειο του Πανός» ή αλλιώς
«Παναιπόλειο», δηλαδή ο Πόλος του Πάνα ή του Παντός.
Τα διάφορα
«υπερφυσικά» φαινόμενα στο σπήλαιο αλλά και στην γύρω περιοχή «δίνουν
και παίρνουν» όπως και οι διάφορες θεωρίες γι αυτά. Ο τόπος εκεί
φαίνεται να έχει κάποια ιδιαίτερη ενέργεια. Για τους λόγους αυτούς,
προφανώς, αναγέρθηκε μικρή εκκλησία προκειμένου να «εξαγνίσει» τον τόπο ή
να οικειοποιηθεί την ενέργεια της περιοχής. Πεντέλη, άλλωστε, σύμφωνα
με μία σύγχρονη εκτίμηση σημαίνει «Πύλη εν τω τέλη».
Κοντά στον Μαραθώνα υπάρχει η Μονή Βρανά.
Είναι χτισμένη στο αρχαίο ιερό
Δήμητρος Χθονίας. Μάλιστα, εκεί υπάρχει και κάτι το ιδιαίτερα
χαρακτηριστικό. Η μονή είναι «εντοιχισμένη» σε μία σπηλιά, -σφραγίζοντας
έτσι την πρόσβαση- από ορισμένο ύψος της οποίας στάζει μύρο. Το μύρο
αυτό, βέβαια, είναι πλέον «άγιο» και «ιερό», αφού σε κανέναν από τους
επισκέπτες και τους πιστούς, δεν πάει το μυαλό ότι το «αγιασμένο» αυτό
μύρο προϋπήρχε της εκκλησίας, από τα «ειδωλολατρικά» χρόνια.
Ανάλογο
φαινόμενο υπάρχει σε αρκετές εκκλησίες όπως στην Αγία Παρασκευή Τεμπών.
Ας περάσουμε τώρα στην Πελοπόννησο και την αρχαία πόλη της Σικυώνας.
Εκεί θα συναντήσουμε μία Φράγκικη εκκλησία του Ζαρακά, η οποία είναι
χτισμένη ακριβώς δίπλα σε ναό της Αρτέμιδος.
Στην αρχαία πόλη Βούρα της ΒΔ Πελοποννήσου, στη σημερινή θέση Τρουπιά
όπου βρίσκεται το μετόχι της μονής του Άγιου Σπηλαίου υπήρχε ιερό και
μαντείο του Ηρακλή. Βρισκόταν μέσα στο σπήλαιο, όπου φυσικά και το
άγαλμα του Ήρωα.
Η Παναγία η Χελιδονού στην Τράπεζα της παραλιακής Αχαίας είναι χτισμένη
στα ερείπια αρχαίου ναού αφιερωμένου στην Γαία.
Το απόμερο γραφικό ερημοκλήσι της Οσιοπαρθενομάρτυρος Θεοδώρας της
Πελοποννησίας, με την θαυμαστή, σαν από εξωτικό παραμύθι, δασοσκέπαστη
οροφή της, στους πρόποδες του Τετραγίου όρους, τέσσερα περίπου χλμ από
το χωριό Βάστα Μεγαλοπόλεως και σε υψόμετρο περί τα 860μ.
Ενδέχεται να
ανεγέρθη στα ερείπια ναού του τραγοπόδαρου αρχαίου θεού Πάνα -του σατανά
κατά τους χριστιανούς. Χάλκινα αγαλματίδια που βρέθηκαν εκεί προ
δεκαετιών ενισχύουν, χωρίς να επιβεβαιώνουν την εικασία αυτή.
Από το να γίνει εκκλησία δεν γλίτωσε ούτε το εργαστήριο του Φειδία, στο
οποίο φιλοτέχνησε το περίφημο χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία, ενός από τα
7 θαύματα του αρχαίου κόσμου. Πολύ παράξενο, κατά την άποψη του
γράφοντα, που ένα απλό εργαστήρι, το οποίο δεν υπήρξε ούτε ιερό, ούτε
λατρευτικός τόπος, ούτε κάτι άλλο, να γίνει εκκλησία.
Στα ερείπια του
εργαστηρίου χτίστηκε μια μεγάλη βυζαντινή εκκλησία από τον Θεοδόσιο τον
Β΄.
Στο Ελληνικό θα συναντήσουμε τα απομεινάρια μίας πυραμίδας, από τις
ελάχιστες που έχουν διατηρηθεί σχεδόν (ο θεός να το κάνει αυτό το
«σχεδόν») σε ακέραια κατάσταση. Μερικά μέτρα δίπλα της υπάρχει και εκεί
μία εκκλησία. Κι όμως ο τόπος δεν ήταν ιερός. Η πυραμίδα αυτή αποτελούσε
κατά πάσα πιθανότητα φρυκτωρία. Τι λόγους είχε να χτιστεί εκεί
εκκλησία;
Το ίδιο μπορούμε να αναρωτηθούμε για την εκκλησία της Επισκοπής η οποία
βρίσκεται στο κοίλο του αρχαίου θεάτρου της Τεγέας.
Η αρχαία Τεγέα συνορεύει με την αρχαία Μαντίνεια στον αρχαιολογικό χώρο
της οποίας υπάρχει η εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Η εκκλησία αυτή είναι η
παράξενη εκδοχή αρχιτεκτονικής χριστιανικού οικοδομήματος.
Σε τίποτα
δεν θυμίζει εκκλησία. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως βρίσκεται χτισμένη
στα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος και χτίστηκε αποκλειστικά από τα
αρχαία αυτά οικοδομικά υλικά, καθώς από τα αιγυπτιακά Σεραπεία της
περιοχής και επίσης από ένα ναίσκο της θεάς Ήρας.
Το εκκλησάκι της Παναγίας της Ραχιώτισας στην Φλιούντα, είναι και αυτό
χτισμένο επάνω στο αρχαίο Ασκληπιείο.
Στην αρχαία Τροιζήνα υπήρχε ναός της Αφροδίτης Κατασκοπίας εκεί που
σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Επισκοπής.
Στον Ταύγετο και στην αρχαία πόλη Βρυσέαι υπήρχε ναός και άγαλμα του
Διονύσου στο ύπαιθρο και πηγή.
Σήμερα υπάρχει εκκλησία. Στην ίδια
περιοχή υπάρχει και εκκλησάκι του προφήτη Ηλία για το οποίο υπάρχει η
παράδοση ότι: «μετά από τάμα πιστού, οι εργάτες προσπάθησαν να κτίσουν
το εκκλησάκι στην απέναντι κορφή, αλλά τα υλικά το βράδυ εξαφανίζονταν
και τα έβρισκαν την επομένη, στη ψηλότερη κορφή όπου τελικά
κατασκευάστηκε». Παράξενο που το τάμα του πιστού δεν «έπιασε» και το
εκκλησάκι ήθελε να χτιστεί σε εκείνη την κορυφή του Ταύγετου, όπου
βρισκόταν η ιερή τοποθεσία του Ήλιου ή του Απόλλωνα.
Σε Μεσσηνιακό βουνό πάνω από το χωριό Παλαιό Λουτρό, συναντούμε στη
σπηλιά του Κουφιέρου το εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων.
Εκεί υπήρχε
αρχαιότατος ναός από τον οποίο δεν σώζεται τίποτα, για να μας τον
θυμίζει, έστω και ονομαστικά.
Σε δρακόσπιτο της Όχης, στην Εύβοια, υπήρχε παλιά ιερό της Ουράνιας
Αφροδίτης. Δίπλα υπήρχε και η Ελαιατική Σχολή που μετατράπηκε σε
χριστιανικό φροντιστήριο με το όνομα Μονή των Ομολογητών.
Στην κεντρική Ελλάδα, στην Αγ. Μαρίνα Βοιωτίας αν αναζητήσουμε θα βρούμε
την εκκλησία του Αγίου Βλάσιου, ο οποίος είναι χτισμένος πάνω σε αρχαίο
ιερό του Πανοπέα, ο οποίος, σημειώστε έφτιαχνε ανθρώπους από πυλό.
Σήμερα η ίδια περιοχή είναι γνωστή από αναφορές για εμφανίσεις ΑΤΙΑ. Πως
να μην χτιστεί εκεί μία εκκλησία να εξαγνίσει τον χώρο!
Μεταξύ Κάστρου και Ορχομενού, στο χωριό Παύλο και στην αρχαία Υηττό το
εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου στην κορυφή του λόφου αντικαθιστά ναό του
Ηρακλή, από το ίδιο αρχαίο υλικό. Μάλιστα η Αγία τράπεζα έχει το εξής
παράδοξο: ήταν αφιερωμένη στον ρωμαίο αυτοκράτορα Σεπτίμο Σεβήρο. Ο
Άγιος Νικόλαος ήταν Ασκληπιείο κάτι που επιβεβαιώνεται και από την
ενεπίγραφη πλάκα.
Έξω από τον Ορχομενό, ήταν ο τάφος του Ησιόδου, ο ναός του Βάκχου, μα
κυρίως και πάνω από όλα βρισκόταν ο ναός των Χαρίτων, αφιερωμένος στις
Τρεις Χάριτες, τις οποίες τιμούσες οι Ορχομένιοι με τα Χαριτήσια,
γιορτές που περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες, στους οποίους έπαιρναν μέρος
αοιδοί και ποιητές από όλη την Ελλάδα. Στην θέση του ναού και
κατασκευασμένη από το ίδιο αρχαίο οικοδομικό υλικό χτίστηκε η βασιλική
της μονής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, του 874.
Στην Λαμία, αν επισκεφτούμε το κάστρο Αφανός θα διαπιστώσουμε ή θα
μάθουμε πως έχει χτιστεί πάνω από το ναό Δήμητρας Χθονίας.
Αυτό που έχει
ιδιαίτερη σημασία είναι πως επικοινωνεί υπογείως με το απέναντι βουνό
στο οποίο υπάρχει η εκκλησία του Αγίου Λουκά, η οποία και αυτή είναι
χτισμένη σε αρχαίο ιερό ναό.
Ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και Αγίων Πάντων, προστάτες των
πανέμορφων και ολοπράσινων Μηλιών Πηλίου. Στην ίδια θέση που βρίσκεται
σήμερα ο ναός, υπήρχε βωμός και ιερό του αρχαίου Ερμή, επίσης ψυχοπομπού
ο οποίος λατρευόταν και ως κήρυκας. Το ίδιο ψυχοπομποί είναι και οι
Μιχαήλ και ο αγγελιοφόρος Γαβριήλ στους οποίους αφιερώθηκε ο ναός, σαν
συνέχεια της παλιάς θρησκείας, αλλά που στην ουσία η αντικατάσταση αυτή
δήλωνε τη νίκη του «Ενός και Αληθινού Θεού», ο οποίος απέτασσε τα
φαντάσματα των ειδώλων και του παγανισμού.
Στον Όλυμπο είναι εμφανές και προφανές ότι εκκλησάκια όπως π.χ. του πρ.
Ηλία ή το εκκλησάκι της Αγίας Κόρης είναι χτισμένο σε αρχαίο ναό. Το
πρώτο αντικαθιστά τον Βωμό του Διός και το δεύτερο ναό της Κόρης της
Δήμητρας, Περσεφόνης, ή ενδεχομένως και της Αρτέμιδος καθώς και αυτή
ήταν Παρθένος και προστάτης της αμόλυντης Φύσης.
Στους πρόποδες του Παγγαίου, θα βρούμε ένα εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας.
Απ έξω υπάρχει μία ορθογώνια παραλληλόγραμμη πέτρα που ονομάζεται «η
πέτρα του Απόλλωνα». Η πέτρα αυτή ανήκει στον Απόλλωνα Αυγιέα, όπου οι
αρχαίοι και κάποιοι σημερινοί, αλλά παλιοί Έλληνες έκαναν σπονδές με
λάδι, τη στόλιζαν με πολύχρωμες ταινίες, για να τους προστατεύει.
Στο κέντρο της Έδεσσας θα δούμε τον ναό ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Χωρίς μεγάλη προσπάθεια θα διακρίνουμε κιονόκρανα που παλιά ανήκαν σε
ιερό του Υψίστου Δία, πάνω στον οποίο άλλωστε χτίστηκε η κατοπινή
εκκλησία.
Βορειότερα θα συναντήσουμε την πασίγνωστη εκκλησία της Αγίας Σοφίας.
Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πως ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος τον ναό του
Ήλιου μετασκεύασε σε ξενώνα της Αγίας Σοφίας.
Παρενθετικά αξίζει να
πούμε πως ο ίδιος έκανε το ναό της Άρτεμης εκτροφείο μεταξοσκώληκων ενώ
τον ναό της Αφροδίτης μετέτρεψε σε πορνείο.
Ο ίδιος δεν στάθηκε σε αυτές μόνο τις αλλαγές. Η γνωστή Ροτόντα, που
ονομάστηκε στις μέρες μας έτσι λόγω του κυκλικού της σχήματος, ήταν ναός
των Καβείρων. Με διαταγή του, γίνεται και αυτός χριστιανική εκκλησία με
την ονομασία Ναός των Ασωμάτων (ή) και Ναός των Αγίων Αγγέλων. Βέβαια,
έχει και ένα τρίτο όνομα -σαν τους λωποδύτες- το οποίο είναι Άγιος
Γεώργιος.
Ο ναός των Καβείρων κατά τον τουρκικό ζυγό έγινε το
Ορτάτς-Σουλτάν-Οσμάν-Τζαμί.
Η εκκλησία Αχειροποίητος, στην Θεσσαλονίκη, έχει και αυτή χτιστεί στα
θεμέλια αρχαίου ναού και συγκεκριμένα της Αφροδίτης. Στα χρόνια κατοχής
από τους Τούρκους, η Αχειροποίητος μετατρέπεται με την σειρά της σε
τζαμί.
Παρενθετικά αξίζει να σημειώσουμε ή να επισκεφτούμε τους Κήπους του
Πασά, στην Θεσσαλονίκη. Είναι και αυτοί χτισμένοι στα αρχαία ερείπια
ενός αρχαίου ιερού της Αφροδίτης.
Στο Βελούχι της Ευρυτανίας, αν αναζητήσουμε θα βρούμε τον εγκαταλειμμένο
ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Έχει χτιστεί πάνω σε παλαιότερο
χριστιανικό ναό, κι αυτός πάνω σε αρχαίο ναό του Διονύσου.
Τα θεραπευτικά αρχαία λουτρά, της αρχαίας Τραϊανούπολης, στην Θράκη,
συνοδεύονται από την εκκλησία της μαρτυρικής Αγίας Γλυκερίας.
Αλλά ούτε και οι αρχαίοι ναοί και τα ιερά στα νησιά μας έχουν μείνει
χωρίς την συντροφιά μίας εκκλησίας, από πάνω ή δίπλα τους.
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου μέσα στο Παλαιό Φρούριο της Κέρκυρας,
χωρητικότητας 4000 ατόμων περίπου. Ανεγέρθηκε το 1840 από Αγγλικανούς
και το 1865 μετατρέπεται σε ορθόδοξη εκκλησία, ενώ από το 1956 περνάει
στην λήθη. Στη θέση του υπήρχε ναός ή βωμός, πιθανότατα του Δία.
Στα βόρεια της Κέρκυρας, στην Κασσιόπη, ο σημερινό ναός της Παναγίας που
υπάρχει εκεί έχει χτιστεί πάνω ακριβώς από τον αρχαίο ναό του Δία.
Επίσης στην Παλαιοκαστρίτσα όπου υπάρχει το βυζαντινό μοναστήρι της
Παναγιάς, θεωρείται από αρχαιολόγους ότι κάπου από κάτω του ή στην ίδια
περιοχή βρίσκεται το ανάκτορο του βασιλιά Αλκίνοου. Ποιος, όμως, τολμάει
να «σηκώσει» το μοναστήρι και να κάνει ανασκαφές;
Στο ίδιο νησί η βασιλική της Παλαιόπολης, η Αγία Κερκύρα, είναι το
παλαιότερο χριστιανικό μνημείο του νησιού (5ος αι.).
Σήμερα παραμένει
ερειπωμένο από τους Βομβαρδισμούς του Β΄ ΠΠ. Στο κτίσμα έχουν
χρησιμοποιηθεί μέρη και υλικά από το δωρικό ναό της Αρτέμιδος (580 π.Χ.)
που έχει ανακαλυφθεί εκεί, δίπλα στη Μονή των Αγίων Θεοδώρων.
Στο Νυδρί της Λευκάδας, θα βρούμε μία πυραμίδα και δίπλα της ένα
εκκλησάκι.
Στην Σαλαμίνα, αυτοί που έχτισαν την Μονή Φανερωμένης, έκαναν το παν για
να θάψουν από κάτω της αρχαίο ναό. Τα κατάφεραν τόσο καλά που δεν
είμαστε σε θέση να πούμε σε ποιόν ήταν αφιερωμένος.
Στο νησάκι Κρανάη, σημερινό Μαραθωνήσι που βρίσκεται στον Λακωνικό κόλπο
υπάρχουν ερείπια του ναού της Αφροδίτης Μιγωνίτιδως, και αναγερμένο στη
θέση του την σημερινή εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.
Στα Κύθηρα, πάλι, αρκετές εκκλησίες είναι χτισμένες πάνω σε αρχαίους
ναούς και ιερά, αλλά αρκετές από αυτές για λόγους που δεν γνωρίζουμε
παραμένουν κλειστές για τους επισκέπτες.
Πάτμος, ο λαξεμένος βράχος Καλλικατσού, στους πρόποδες του οποίου και
μέσα στην θάλασσα υπάρχουν τα θεμέλια μικρής εκκλησίας της Παναγίας της
Φυλαττομένης.
Εκεί υπήρχε ναός της Αναδυομένης Αφροδίτης ή της Σελήνης.
Στην Ρόδο στον ναό των Ιπποτών, που ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ιωάννη
του Κολοσσού, έχουν βρεθεί επιγραφές που υποδεικνύουν ή μαρτυρούν έμμεσα
για ένα ιερό ή ναό του θεού Ήλιου. Στο ίδιο σημείο ήταν, κατά πάσα,
πιθανότητα τοποθετημένο ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, ο Κολοσσός
της Ρόδου, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στον θεό Ήλιο.
Στην γενέτειρα πατρίδα του Πυθαγόρα, στην Σάμο και κοντά στο Πυθαγόρειο
υπάρχει ένα σπήλαιο που πριν ακόμα από την εποχή του φιλόσοφου
λειτουργούσε ως Μαντείο από την βαθύτατη αρχαιότητα. Η ιέρεια που
χρησμοδοτούσε ταυτίζεται με την Ιεροφίλη των Δελφών.
Σήμερα στον χώρο
αυτό υπάρχει η εκκλησία Παναγία η Σπηλιανή, η Καληαρμένισσα, ενώ έξω από
το σπήλαιο και κολλητά στην είσοδό του υπάρχει μία ακόμα εκκλησία του
Αγ. Γεωργίου, λες και υπήρχε ιδιαίτερος λόγος να εξασφαλιστεί με δύο
χριστιανικούς ναούς ο «εξαγνισμός» του χώρου.
Παρόμοια χριστιανική αντιμετώπιση είχε και το Τροφώνιο μαντείο, καθώς
χρειάστηκαν δύο εκκλησίες για να «καλύψουν» την «ειδωλολατρική» εμβέλεια
του χώρου. Σήμερα θα δούμε μία διώροφη εκκλησία εκεί.
Ο πρώτος όροφος
που βρίσκεται και στην επιφάνεια είναι ο ναός της Αγίας Σοφίας. Η
δεύτερη εκκλησία βρίσκεται στο υπόγειο της πρώτης, δηλαδή μέσα στο
σπήλαιο που από το έδαφος μπορούσε να κατέβει ο χρηστηριαζόμενος. Η
υπόγεια αυτή εκκλησία είναι της Αγ. Βαρβάρας.
Στο μαντείο του Αχέροντα έχει ιδρυθεί βυζαντινός ναός και χριστιανικό
νεκροταφείο, για να μολυνθεί η περιοχή, το οποίο όμως μεταφέρθηκε κατα
τις ανασκαφές, ενώ η μονή και η εκκλησία διατηρήθηκαν.
Στο Νεκρομαντείο Ταινάρου, θα δούμε σήμερα τον ναό του Ασωμάτου. Αν
παρατηρήσουμε καλύτερα θα δούμε πως είναι χτισμένος με τα οικοδομικά
υλικά κάποιου αρχαίου κτίσματος, τα οποία σαφώς προδίδουν την ύπαρξη
ιερού αρχαίου, που δεν ήταν άλλος από τον ναό του Ποσειδώνα, όπως μας
λένε και οι πηγές.
Η κρήνη της Κασταλίας, στους Δελφούς, είχε μετατραπεί και αυτή σε ένα
μικρό εκκλησάκι, που όμως προς έκπληξη των ευσεβών χριστιανών,
χρειάστηκε να γκρεμιστεί από την αρχαιολογική σκαπάνη.
Ο παλαιός ναός του Αγ. Ανδρέα προστάτη της Πάτρας, είναι χτισμένος επάνω
σε ολόκληρο το μαντείο της Δήμητρας και της θεάς Γης.
Το νερό της πηγής
στα τότε χρόνια θεωρούνταν αλάθητο στην διάγνωση των νόσων, σήμερα
θεωρείται «αγίασμα»
Τον χώρο του μαντείο Ισμηνίου Απόλλωνος, μολύνει σήμερα το κοιμητήριο
του Αγ. Λουκά.
Το ίδιο συμβαίνει και στο Μαντείο Αμφικλείας από το
παρακείμενο κοιμητήριο.
Στο μαντείο Δειραδιώτου Απόλλωνος, είχε και εκεί ο βωμός καλυφθεί με
χριστιανική εκκλησία, της οποίας υπάρχουν ερείπια σήμερα.
Στο μαντείο Διδύμων ή αλλιώς Μαντείο των Βραγχιδών, κοντά στη Μίλητο,
υπάρχει η χριστιανική εκκλησία στο όνομα του Ιωάννη του Θεολόγου.
Και η καταγραφή των εκκλησιών που έχουν χτιστεί επάνω σε μαντεία,
αρχαίους ναούς και ιερά δεν τελειώνει. ΟΙ ΝΑΟΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ
Η περιοχή της Αθήνας έχει περισσότερους από 200
ενοριακούς ναούς. Υπάρχουν επίσης ναοί κοιμητηρίων, προσκυνημάτων,
παρεκκλήσια και ξωκλήσια, που ανήκουν στην Αποστολική Διακονία, στο
ΤΑΚΕ, σε νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα, σε εκπαιδευτήρια, σε
μονές και παροικίες κτλ. Από τους ενοριακούς ναούς οι 11 είναι
βυζαντινοί και αποτελούν συγχρόνως αρχαιολογικά μνημεία.
Στη
βυζαντινή Αθήνα των 8.000 κατοίκων υπήρχαν 140 εκκλησίες. Πολλές από
αυτές κατεδαφίστηκαν και εξαφανίστηκαν εντελώς. Έτσι, λιγοστά είναι
σήμερα τα ερείπια, των πρώτων ιδίως χριστιανικών αιώνων. Σε καλή
οπωσδήποτε κατάσταση σώζονται ακόμη αρκετές από τις εκκλησίες και τα
μοναστήρια, που έχουν ενιαία φυσιογνωμία και ξεχωρίζουν από την
τεχνοτροπία του Αγίου Όρους και της Θεσσαλονίκης. Οι σπουδαιότεροι
βυζαντινοί ναοί είναι:
α) Καπνικαρέα, στην οδό Ερμού (11ος αι.). Την
έχτισε κάποιος άγνωστος «καπνικάρης», δηλαδή εισπράκτορας καπνικού
φόρου. Είναι ναός σταυροειδής με τρούλο, που στηρίζεται σε τέσσερις
κίονες.
β) Παναγία Γοργοεπήκοος (12ος αι.), κοντά στη Μητρόπολη. Το
οικοδομικό της υλικό είναι μάρμαρα σε δεύτερη χρήση, που προέρχονται από
αρχαία κυρίως κτίρια• γι’ αυτό στους τοίχους επάνω ξεχωρίζουν τα αρχαία
γλυπτά.
γ) Άγιοι Θεόδωροι (1050-1075), στο τέρμα της οδού
Δραγατσανίου. Ιδρυτής του ναού είναι ο Σπαθαροκανδιδάτος Νικόλαος ο
Καλόμαλος. Είναι ναός σταυροειδής με τρούλο.
δ) Άγιοι Απόστολοι
(1000-1025), στην Αρχαία Αγορά, πλάι στη στοά του Αττάλου. Είναι
σταυροειδής με τρούλο και έχει «χορούς», όπως τα καθολικά των
μοναστηριών. Αναστηλώθηκε τα τελευταία χρόνια στην αρχική του μορφή.
ε)
Σώτειρα Λυκοδήμου (11ος αι.), στην οδό Φιλελλήνων. Έχει σχήμα
οκταγωνικό και μεγάλο τρούλο, που στηρίζεται σε οχτώ τόξα. Το 1852
παραχωρήθηκε στους Ρώσους, οι οποίοι τον αναστήλωσαν και πρόσθεσαν
καινούριο καμπαναριό.
στ) Όμορφη Εκκλησιά (12ος αι.), στο τέρμα
Πατησίων. Κομψή και χαριτωμένη εκκλησία. Διακρίνεται για τις αναλογίες
της ιδιαίτερα στη στέγη και στον τρούλο. Σε άγνωστο ζωγράφο του 14ου
αιώνα ανήκουν οι τοιχογραφίες της.
ζ) Μεταμόρφωση (1453-1456), κάτω
από την Ακρόπολη. Εκπροσωπεί τη χάρη της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής στα
χρόνια της φραγκοκρατίας.
η) Άλλες αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες
στην Αθήνα είναι: ο Άγιος Ανδρέας στην αρχιεπισκοπική έδρα, ο Άγ.
Ιωάννης ο Θεολόγος στη βορινή πλαγιά της Ακρόπολης, ο Άγ. Γεώργιος του
Βράχου στα Αναφιώτικα της Ακρόπολης, οι Ταξιάρχες στην Πύλη της Αγοράς, ο
Άγ. Δημήτριος στο δασύλλιο του λόφου της Πνύκας, η Αγ. Άννα στην οδό
Διοσκούρων, η Αγ. Μαρίνα στο Λόφο των Νυμφών κ.ά.
Στην ευρύτερη
περιοχή της Αθήνας σώζονται δύο ακόμη θαυμάσια βυζαντινά μνημεία: η
ιστορική μονή της Καισαριανής (11ος αι.), στους πρόποδες του Υμηττού,
και η μονή του Δαφνίου (6ος αι.), στα δυτικά, με θαυμάσια ψηφιδωτά και
άλλους θησαυρούς.
